Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Datowanie na podstawie rdzeni

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

1) rozumie zasady ustalania wieku względnego i bezwzględnego skał oraz wydarzeń geologicznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wyjaśnia, czym są rdzenie geologiczne i lodowe oraz dlaczego są one istotne z punktu widzenia zmian środowiska i klimatu,

  • omawia, czym jest datowanie i jaki jest jego cel,

  • definiuje datowanie względne i uzasadnia rolę rdzeni w tym typie datowania.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: miniwykład, pogadanka, dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (praca z tekstem e‑materiału, filmem edukacyjnym, przekrojem geologicznym)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach,  praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, schematy przedstawiające przekroje i różne rdzenie geologiczne, kartki papieru, pisaki

Materiały pomocnicze

Eicher D. L. , Czas geologiczny, tłum. A. Hoffman, PWN, Warszawa 1979.

McAlester A. L., Historia życia, tłum. I. Wróblewska, PWN, Warszawa 1979.

Paleoklimatologia: sekrety rdzeni lodowych, 1.11.2018, naukaoklimacie.pl (dostęp 16.04.2021).

Przewodnik do ćwiczeń z geologii historycznej, S. Orłowski (red.), Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – nawiązując do nowej lekcji, zadaje uczniom pytania: jak poszukujemy surowców mineralnych w głębi Ziemi? W jaki sposób możemy rozpoznać, które skały są starsze, a które młodsze? (pogadanka mająca także na celu sprawdzenie wiedzy uczniów dotyczącej tego tematu).

  • Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

  • Nauczyciel przedstawia uczniom na zdjęciu lub rycinie przykładowy rdzeń geologiczny – miniwykład na temat rdzeni geologicznych i lodowych, datowania na ich podstawie (można wykorzystać e‑materiał lub wskazany w materiałach pomocniczych tekst Paleoklimatologia: sekrety rdzeni lodowych).

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując w parach, przygotowali informacje o znaczeniu i miejscach pobierania rdzeni głębokomorskich – mogą wykorzystać e‑materiał i inne dostępne źródła informacji. Po upływie określonego przez nauczyciela czasu – dyskusja na forum klasy.

  • Nauczyciel przedstawia uczniom film edukacyjny z e‑materiału – jest to wstęp do pracy w grupach.

  • Nauczyciel stawia przed uczniami problem do rozwiązania: Jaką rolę w określaniu wieku skał, skamieniałości, osadów czy zdarzeń w przeszłości geologicznej odgrywa zasada superpozycji i datowanie na podstawie poznanych rdzeni?

  • Uczniowie dzielą się na grupy (4‑5-osobowe), wybierają lidera, który czuwa nad pracą grupy.

  • Następnie na otrzymanych arkuszach papieru uczniowie tworzą mapę mentalną, na której mają być przedstawione informacje potrzebne do odpowiedzi na postawione pytanie.

  • Nauczyciel wyznacza czas pracy, wspiera uczniów w wyborze informacji.

  • Liderzy grup prezentują efekty pracy – po prezentacjach możliwa dyskusja na forum klasy.

  • Nauczyciel przedstawia przygotowane przykłady/schematy do ćwiczeń: przekroju geologicznego, potrzebnego do omówienia wydarzeń i oceny wieku względnego skał (zasada superpozycji) oraz dowolnego rdzenia geologicznego, który posłuży do omówienia warunków środowiskowych występujących w przeszłości geologicznej (najlepiej byłoby wykonać ksero przekroju i rdzenia dla poszczególnych grup; jeżeli nie ma takiej możliwości, można wyświetlić go całej klasie).

  • Uczniowie, pracując w tych samych grupach, analizują przygotowane przez nauczyciela przykłady, przedstawiają kolejność zdarzeń i konkretne warunki środowiskowe, które miały miejsce w przeszłości geologicznej na obszarach, z których pochodzą przekrój i rdzeń.

  • Uczniowie prezentują opracowane (na podstawie przekroju i rdzenia) historie geologiczne danego terenu.

  • W razie rozbieżności – dyskusja na forum klasy; podsumowanie znaczenia rdzeni w określaniu i datowaniu wydarzeń z przeszłości geologicznej.

Faza podsumowująca

  • Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń zawartych w e‑materiale – w zależności od tempa pracy uczniowie indywidualnie wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń.

  • Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.

  • Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, gdzie można wykorzystać zdobytą wiedzę itd.

Praca domowa

  • Praca pisemna: Uzasadnij, że rdzenie lodowe są cennym źródłem informacji o wydarzeniach z dawnych epok geologicznych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny można wykorzystać podczas lekcji dotyczącej ustalania wieku względnego skał (zakres rozszerzony: V. 1).  Może być także wyświetlany na lekcji powtórzeniowej z działu „Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych” (zakres rozszerzony: V).

Sprawdź się