SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Rozmieszczenie głównych religii na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

10) charakteryzuje zróżnicowanie religijne ludności świata i Polski oraz wpływ religii na życie społeczne i gospodarkę.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wskazuje na mapie i na podstawie zdjęć rozpoznaje najważniejsze święta miejsca wybranych religii,

• charakteryzuje przestrzenne zróżnicowanie dominujących religii na świecie,

• porównuje przestrzenne zróżnicowanie udziału wyznawców wybranych religii w ogólnej liczbie ludności w różnych państwach świata.

Strategie nauczania: konektywizm, odwrócona klasa

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, odgrywanie ról

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy, ścienna mapa polityczna

Materiały pomocnicze

Jackowski A., Sołjan I., Bilska‑Wodecka E. (red.), Wielka encyklopedia geografii świata, t. 15: Religie świata. Szlaki pielgrzymkowe, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1999.

Hackett C. i in., The Global Religious Landscape. A Report on the Size and Distribution of the World's Major Religious Groups as of 2010, [online], dostępny w internecie: https://www.researchgate.net/publication/264782431_The_Global_Religious_Landscape_A_Report_on_the_Size_and_Distribution_of_the_World's_Major_Religious_Groups_as_of_2010, Pew Research Center, Washington 2012.

Religion by Country 2021, worldpopulationreview.com, [online], dostępny w internecie: https://worldpopulationreview.com/country‑rankings/religion‑by‑country (dostęp 7.12.2021).

Religions: Countries Compared, nationmaster.com, [online], dostępny w internecie: https://www.nationmaster.com/country‑info/stats/Religion/Religions (dostęp 7.12.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel dzieli uczniów na siedem grup i prosi ich o zaangażowanie się w role wyznawców różnych religii. Uczniowie losują następujące religie i wyznania: chrześcijaństwo – katolicyzm, chrześcijaństwo – Kościoły wschodnie (głównie prawosławie), chrześcijaństwo – protestantyzm, islam, buddyzm, hinduizm, judaizm. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z e‑materiałem oraz innymi, dodatkowymi źródłami informacji geograficznej. Informuje uczniów, że ich zadaniem będzie scharakteryzowanie danej religii/ wyznania (główne założenia, powstanie, święte księgi, miejsca kultu, duchowni, świątynie, symbole itd.). Mogą oni przygotować odpowiednie rekwizyty, stroje i anegdoty, a także korzystać podczas wystąpienia z komputera (również z niniejszego e‑materiału).

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat różnych podziałów religii.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prowadzi dialog z uczniami na temat liczby wyznawców poszczególnych religii na świecie. W tym celu może posłużyć się blokiem tekstowym e‑materiału.

• Następnie nauczyciel prosi poszczególne grupy (we wskazanej przez niego kolejności) o przedstawienie przygotowanych wystąpień. Po tym zadaniu inni uczniowie mogą zadawać im pytania. Nad przebiegiem dyskusji czuwa nauczyciel.

• Ponadto każda z grup zadaje po trzy pytania związane z wystąpieniami innych uczniów. Chętne osoby zgłaszają się i udzielają na nie odpowiedzi.

• W kolejnej części lekcji nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i prosi uczniów o dopasowanie najważniejszych miejsc kultu religijnego do ich lokalizacji na mapie. Chętni uczniowie podchodzą do ekranu i wykonują po jednym przykładzie.

• Po zakończonym zadaniu nauczyciel wyświetla mapy procentowego udziału wyznawców poszczególnych religii (wyznań) w ogólnej liczbie ludności państw świata (jeżeli nie były one prezentowane podczas wystąpień grupowych) i prosi uczniów o zastanowienie się nad przyczynami tego zróżnicowania. Rozpoczyna się na ten temat klasowa dyskusja.

• Następnie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka z nich.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Wykonanie krzyżówki dotyczącej głównych religii na świecie i ich przestrzennego zróżnicowania (minimalną liczbę liter, z której ma się składać hasło, określa nauczyciel, w zależności od potrzeb i poziomu klasy).

• Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może posłużyć zarówno przed lekcją (przygotowanie do odgrywania ról), w trakcie lekcji (podczas odgrywania ról i w fazie podsumowującej), jak i po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej i podczas wykonywania pracy domowej. Jest to także cenna pomoc podczas innych lekcji związanych na przykład z wpływem religii na życie i gospodarkę, a także z kręgami kulturowymi (zakres podstawowy: VIII. 11).