Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.3.13.6

Imię i nazwisko autora: Justyna Sikora

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Treibhauseffekt – Klimawandel/Efekt cieplarniany – zmiana klimatu

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa III, zakres rozszerzony, poziom językowy B2+/C1

Cel ogólny lekcji:

Umiejętność opisywania i wypowiadania się na temat efektu cieplarnianego oraz przyczyn nasilenia tego zjawiska.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.R Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie rozszerzonym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie oraz różnorodne złożone wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne oraz w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
13) świat przyrody (np. pogoda, pory roku, klimat, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenia i ochrona środowiska naturalnego, katastrofy ekologiczne, klęski żywiołowe, przestrzeń kosmiczna);
II. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie:
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi pisemne:
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
V. Uczeń tworzy w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. e‑mail, list prywatny, list formalny – w tym list motywacyjny, życiorys, CV, wpis na blogu, opowiadanie, recenzję, artykuł, rozprawkę):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
11) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady, objaśnia procedury związane z załatwianiem spraw w instytucjach);
12) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśni zjawisko efektu cieplarnianego;

  • poda przyczyny nasilenia efektu cieplarnianego;

  • opisze sposoby redukcji emisji dwutlenku węgla.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • używanie obrazu i dźwięku (wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych, grupowanie pojęć w różne kategorie);

strategie kognitywne:

  • strategie w zakresie rozumienia informacji, np. czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych - niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

strategie społeczne:

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie znajomości języka niemieckiego).

Metody i formy nauczania:

  • podająca: opis, wyjaśnianie, praca z tekstem źródłowym, praca z multimedium (film);

  • praktyczna: burza mózgów, zespoły eksperckie;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupie,

  • praca w plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer/laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (film),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych,

  • karteczki (np. post‑it'y).

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu i pyta: Czy domyślacie się, co będzie tematem naszej dzisiejszej lekcji?

  • Uczniowie czytają tekst „Czy wiesz, że…”. Nauczyciel zadaje na plenum pytanie: Was habt ihr erfahren? Was hat euch überrascht?

  • Jako ciekawostkę nauczyciel podaje kilka przykładów dotyczących emisji dwutlenku węgla przez różne środki transportu. Warto w tym miejscu krótko przeanalizować z uczniami emisję COIndeks dolny 2, zaczynając od drogi pokonanej pieszo i rowerem (brak bezpośrednich emisji COIndeks dolny 2) oraz podróżowania pociągiem i autokarem (zdecydowanie mniejsza emisja, biorąc pod uwagę liczbę pasażerów), poprzez wybór własnego samochodu (samochód podczas trasy z Warszawy nad morze Bałtyckie emituje około 60 kg COIndeks dolny 2), a kończąc na najmniej ekologicznej formie transportu – samolocie (emisja COIndeks dolny 2 podczas lotu z Warszawy do Hiszpanii na jednego pasażera to około 548 kg).

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel dzieli uczniów na cztery zespoły eksperckie. Każdy zespół otrzymuje jedną część materiału z części Przeczytaj i zapoznaje się z tym materiałem. Uczestnicy w zespołach naradzają się między sobą i zastanawiają się, w jaki sposób najlepiej przekazać uczniom innych zespołów informacje zawarte w danym fragmencie tekstu. Następnie uczniowie tworzą nowe zespoły tak, aby w każdym z nich był co najmniej jeden uczeń z zespołu eksperckiego utworzonego w pierwszym etapie pracy zespołowej. Uczeń lub uczniowie z numerem jeden przekazują krótkie streszczenie danego fragmentu tekstu uczniom z nowej grupy, następnie streszczenie przekazuje osoba druga itd. Na koniec uczestnicy siadają ponownie w grupach wyłonionych na pierwszym etapie pracy - przygotowują po dwa pytania sprawdzające rozumienie tekstu oraz oczekiwane odpowiedzi. Kolejno zadają pytania członkom pozostałych zespołów. Dodatkowo nauczyciel wyświetla na tablicy multmedialnej zdania dotyczace informacji zawartych w tekście w sekcji Przeczytaj i uczniowie zaznaczają, które informacje są zgodne z treścią tekstu (Übung 1) oraz wskazują właściwy wyraz (Übung 2).

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy zdanie: Je mehr Kohlendioxid in der Atmosphäre vorhanden ist, desto stärker ist der Treibhauseffekt. Uczniowie analizują zapisane zdanie, zwracając uwagę na jego konstrukcję. Następnie w parach uzupełniają luki zdaniowe, wykorzystując nowo poznaną konstrukcję gramatyczną (Aufgabe 5), w razie potrzeby wykorzystując informacje z Tipp zur Grammatik.

  • Uczniowie zapoznają się z tytułem filmu i odpowiadają na pytanie: Welche Aktivitäten der Menschen verstärken den Treibhauseffekt? Odpowiedzi uczniów zostają zapisane na karteczkach, które wieszane są na tablicy w postaci galerii odpowiedzi. Uczniowie oglądają film, skupiając uwagę na kolejnych przyczynach oraz skutkach efektu cieplarnianego. Zapisują informacje dotyczące przyczyn i skutków efektu cieplarnianego na karteczkach i uzupełniają wcześniejszej przygotowaną galerię odpowiedzi. Uczniowie znajdują w filmie określone informacje (Übung 1), dopasowują przyczyny efektu cieplarnianego do ich skutków (Übung 2) oraz w parach opisują zdjęcie, a następnie odpowiadają na pytania dotyczące działań młodych ludzi na rzecz ochrony środowiska naturalnego (Übung 3).

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie używają poznane wyrazy i strukturę gramatyczną w różnych kontekstach, zaznaczając usłyszane wyrazy (Aufgabe 1), uzupełniając luki wyrazowe (Aufgabe 2), wpisując w pola krzyżówki właściwe wyrazy (Aufgabe 3), przyporządkowując rzeczowniki do właściwych czasowników (Aufgabe 4) oraz tworząc zdania porównawcze (Aufgabe 6).

Praca domowa

Uczniowie otrzymują jedno zadanie do wyboru: wybierają do artykułu na temat emisji dwutlenku węgla jedno zo zdjęć i podają uzasadnienie swojego wyboru (Aufgabe 7), lub piszą artykuł na temat emisji dwutlenku węgla w Polsce (Aufgabe 8).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:

  • przed lekcją: uczniowie przygotowują notatkę na temat jednej, własnej aktywności, która może zmniejszyć efekt cieplarniany;

  • w trakcie lekcji: uczniowie przygotowują quiz na temat przyczyn i skutków efektu cieplarnianego;

  • po lekcji: uczniowie w grupach przygotowują komiks na temat efektu cieplarnianego, jego przyczyn oraz skutków.

Słownik