Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Budowa i działanie serca człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wskażesz, z jakich elementów zbudowane jest serce, a z jakimi jest strukturalnie i funkcjonalnie powiązane.

• Wskażesz związek budowy serca człowieka z pełnioną przez nie funkcją.

• Omówisz cykl pracy serca.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• obserwacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Ich zadaniem będzie przygotowanie informacji i materiałów na następujące tematy:
   – grupa I – budowa serca (uczniowie zwracają uwagę na to, z jakich elementów zbudowane jest serce i z jakimi elementami jest powiązane strukturalnie i funkcjonalnie; wskazują je na schemacie);
   – grupa II – unaczynienie serca (uczniowie wskazują na schemacie naczynia doprowadzające i wyprowadzające krew do i z serca, omawiają ich funkcje);
   – grupa III – działanie serca (uczniowie opisują cykl pracy serca oraz układ przewodzący serca).
   Każda prezentacja powinna trwać około 5 minut.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele lekcji i temat zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Praca z modelem 3D „Budowa serca człowieka”. Uczniowie zapoznają się z modelem 3D serca. Tworzą notatkę podsumowującą budowę serca. Następnie wykonują polecenie nr 1 („Wskaż kolejność przepływu krwi przez serce dla krążenia wielkiego (układowego). Wskaż wszystkie struktury, które zapewniają jednokierunkowość tego przepływu.”).

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia 6 i 7 (dotyczące unaczynienia serca) w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

4. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie 8 („Wyjaśnij, dlaczego serce sportowca bywa większe niż serce osoby, która nie trenuje”), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Podczas wspólnych dyskusji rozwiązują zadanie, następnie łączą się z inną parą i kontynuują swoją dyskusję, uzasadniając swój wybór.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

2. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania modelu 3D:

• Uczniowie zapoznają się z modelem 3D i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.