Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Pytania do tekstu filozoficznego Ingardena– określanie problematyki, poglądu, postawy autora.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji. Uczeń:

• zrekonstruuje tezy zawarte w tekście źródłowym (fragment Książeczki o człowieku Romana Ingardena);

• zidentyfikuje poglądy autora tekstu źródłowego na mapie myśli;

• zrekonstruuje tezę, z którą Ingarden polemizuje w swoim tekście.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• rozmowa kierowana;

• film;

• mapa myśli;

• praca z tekstem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z wykładem profesora Hartmana zamieszczonym w zakładce „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jak na pytanie, kim lub czym jest człowiek, odpowiadali różni filozofowie na przestrzeni wieków?

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie filmu, określili, jakimi tematami zajmował się w swoich tekstach Roman Ingarden.

2. Praca z tekstem źródłowym. Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy i pracują z tekstem źródłowym, postępując według ustalonego trybu pracy:
   – Wstępne rozpoznanie. Określenie nadawcy i odbiorcy tekstu.
   – Określenie tematu przywołanego fragmentu.
   – Identyfikacja problemów poruszonych w tekście.
   – Wypisanie pytań lub argumentów zawartych w tekście.
   – Postawienie tezy interpretacyjnej i wspólna dyskusja z przywołaniem argumentów.
   – Przywołanie kontekstów: historycznych, filozoficznych oraz wynikających z własnego doświadczenia ucznia.
   Nauczyciel może wyznaczyć zdolnego ucznia do pomocy określonej grupie lub grupom uczniów (ekspert).

3. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Odczytanie polecenia nr 1 do multimedium: Zapoznaj się z mapą myśli przedstawiającą cztery stanowiska dotyczące natury człowieka i zlokalizuj na niej poglądy Romana Ingardena. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

4. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel pyta uczniów, jak rozumieją stwierdzenie Ingardena: Na skraju dwu światów: jednego, z którego wyrasta i który przerasta największym wysiłkiem swego ducha, i drugiego, do którego się zbliża w najcenniejszych swych wytworach, stoi człowiek, w żadnym z nich naprawdę nie będąc „w domu”.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Wybierz jednego filozofa i porównaj jego poglądy na temat człowieka z poglądami Romana Ingardena. Dokonaj tego w następujący sposób:
   a) podaj krótką informację o wybranym filozofie (epoka, w której żył; kierunek, który reprezentował);
   b) przedstaw główne tezy jego antropologii;
   c) wskaż na podobieństwa lub/i różnice między jego antropologią a antropologią Ingardena.

Materiały pomocnicze:

• Gadacz T., Historia filozofii XX wieku, Kraków 2009.

• Smolak M., Filozofia człowieka u Romana Ingardena, Kraków 2003.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.