Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Katarzyna Maćkowska

Przedmiot: Filozofia

Temat: Charakter filozofii nowożytnej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
III. Wybrane problemy filozofii.
1. Koncepcje uprawiania filozofii. Uczeń rozróżnia i charakteryzuje następujące koncepcje filozofii:
1) koncepcja klasyczna i neoklasyczna (w tym neotomistyczna i fenomenologiczna) – poszukiwanie ostatecznych podstaw rzeczywistości, poznania i wartości;
3. Wybrane spory metafizyczne (ontologiczne). Uczeń, definiując odpowiednie terminy i analizując argumenty, rekonstruuje następujące spory:
1) o stosunek rzeczy do umysłu (realizm – idealizm);
2) o różnorodność bytów (monizm – pluralizm);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Poznasz punkt wyjścia filozofii nowożytności i jej cele.

  • Porównasz nastawienie badawcze ery starożytnej, średniowiecza i renesansu z paradygmatem filozofii nowożytnej.

  • Wyjaśnisz wpływ filozofii Kartezjusza na nowożytność.

  • Przeanalizujesz wpływ przemian społecznych i politycznych na kształtowanie się myśli filozoficznej XVII wieku.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

  • rozpoznaje znaczenie filozofii jako istotnej części dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej;

  • podejmuje rzetelną dyskusję filozoficzną oraz formułuje w niej jasne i uzasadnione stanowisko.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm;

  • nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • burza mózgów;

  • mapa myśli;

  • film.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel loguje się na platformie i wyświetla na tablicy temat i cele lekcji. Prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali kryteria sukcesu.

  2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji i na tej podstawie dobiera uczniów w pary. Prosi o przygotowanie pytań związanych z wyświetlonym tematem zajęć i udostępnionym przed zajęciami e‑materiałem. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem lekcji? Omówienie pytań przygotowanych przez uczniów, dyskusja wstępna.

Faza realizacyjna:

  1. Burza mózgów. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Kiedy świat nauczył się wątpić? Kiedy zaczęto zgłębiać procesy myślowe i stany świadomości?
    Następnie informuje uczniów, że będą pracować metodą burzy mózgow i, jeśli to konieczne, wyjaśnia jej zasady. Wyłania także moderatora, który będzie zapisywał pomysły na tablicy, a następnie określa czas wykonania zadania. Uczniowie podają swoje propozycje. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów. Nauczyciel prosi uczniów, aby porównali swoje propozycje z informacjami zamieszczonymi na tablicy.

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi na pytania:
    Jaki wpływ miała filozofia Kartezjusza na nowożytność?
    Co było nowością, która pozwoliła rozwijać filozofię w nowy sposób?
    Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

  3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Film edukacyjny”. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedź do polecenia nr 1. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie, wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

  4. Nauczyciel wyświetla uczestnikom zajęć polecenie nr 2. Uczniowie tym razem pracują w grupach. Ustalają wspólne stanowisko. Nauczyciel kontroluje wyniki pracy uczniów i prosi wybrane osoby o uzasadnienie swojej odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenie 1 i 2 w sekcji „Film edukacyjny”

  2. Nauczyciel ponownie wyświetla pytanie otwarte z e‑materiału, a uczniowie ponownie na nie odpowiadają, zapisując swoje wnioski wraz z autorefleksją dotyczącą ewentualnej zmiany stanowiska. Nauczyciel wybiera najciekawsze odpowiedzi, prezentuje je na forum klasy i komentuje, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

Praca domowa:

  1. Zaproponuj dwa teksty korespondujące z omawianymi podczas lekcji pojęciami. Przygotuj uzasadnienie swojego wyboru.

  2. Nowożytność, nowoczesność czy nowe czasy? Oceń trafność propozycji nazw dla epoki nowożytnej. Spróbuj wymyślić swoją własną.

Materiały pomocnicze:

  • Martens E., Dydaktyka filozoficzna, w: „Edukacja Filozoficzna” 6 (1988).

  • Dlaczego filozofia? Filozofia a świat współczesny, doświadczenia źródłowe, drogi do filozofii, „Filo‑Sofija” 26(2014/3), s. 237–256.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązywać zadania.