Autor: Anna Juwan

Temat: Złamanie kodu genetycznego

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz, czym jest kod genetyczny.

• Opiszesz, jak odkryto kod genetyczny.

• Wskażesz znaczenie złamania kodu genetycznego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• praca z audiobookiem;

• analiza animacji;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale – audiobook.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje pytania:
   – Czym jest kod genetyczny?
   – Z czego składa się kod genetyczny?
   Uzupełnia wypowiedzi uczniów, koryguje ewentualne błędy. W przypadku błędnych odpowiedzi nauczyciel informuje, że na koniec lekcji uczniowie jeszcze raz udzielą odpowiedzi na pytania, które sprawiły im trudność.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Audiobook”). Uczniowie zapoznają się z audiobookiem. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń odnoszących się do multimedium (od 1 do 3). Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. W przypadku błędnych odpowiedzi nauczyciel zadaje uczniom pytania naprowadzające.

2. Praca z drugim multimedium („Animacja”). Uczniowie zapoznają się z animacją wyświetloną przez nauczyciela. Następnie wykonują indywidualnie polecenie nr 1 („Wymień wydarzenia, które miały znaczący wpływ na złamanie kodu genetycznego”) i porównują swoje odpowiedzi w parach. Kolejne polecenie (nr 2: „Wyjaśnij, jakie znaczenie miało odkrycie kodu genetycznego dla rozwoju biologii i medycyny”) uczniowie wykonują w parach i porównują swoje odpowiedzi z innym zespołem. Wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi na oba polecenia na forum klasy.

3. Praca z tekstem. Uczniowie na podstawie treści zawartych w e‑materiale zapisują na kartkach minimum pięć pytań dotyczących tematu lekcji. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Uczniowie dzielą się na 5‑osobowe grupy, losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.

2. Uczniowie uzupełniają odpowiedzi udzielone we wstępnej fazie lekcji.

Praca domowa:

1. Dla chętnych: Obejrzyj film „Jak sekwencjonuje się ludzki genom” (Mark J. Kiel), dostępny w internecie, i przygotuj jego recenzję.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z materiałem w sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębić swoją wiedzę.