Autor: Dawid Tarczyński

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Instytucje prawne prawa spadkowego w RP

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

V. Prawo w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

5) wyjaśnia podstawowe instytucje prawne prawa rzeczowego i spadkowego w Rzeczypospolitej Polskiej (własność, formy nabycia własności, spadek, dziedziczenie ustawowe i testamentowe, zachowek).

Zakres rozszerzony

XI. System prawa w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

10) wyjaśnia instytucje prawne prawa spadkowego w Rzeczypospolitej Polskiej (spadkobierca; formy testamentu; przyjęcie i odrzucenie spadku).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • charakteryzuje, kim jest spadkodawca, spadkobierca i czym jest spadek oraz dziedziczenie;

  • porównuje dziedziczenie ustawowe z testamentowym;

  • opracowuje projekt testamentu;

  • klasyfikuje przesłanki zrzeczenia się, przyjęcia i odrzucenia spadku.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • burza mózgów;

  • dyskusja;

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem multimedium.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Uczniowie odpowiadają na pytania:

  • Co rozumiecie pod pojęciami: spadkodawca, spadkobierca, spadek?

  • Czy wiecie, co to dziedziczenie?

  • Czy potraficie wskazać, w jaki sposób spadek po osobie zmarłej przechodzi na spadkobierców?

Zebrane odpowiedzi są zapisywane na tablicy przez wybraną osobę (posłużą do sporządzenia notatki z lekcji).

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Wprowadzenie nauczyciela – omówienie:

  • podstawowych pojęć prawa spadkowego, tj.: spadkodawcy, spadkobiercy, spadku i dziedziczenia;

  • charakterystyki dziedziczenia ustawowego i testamentowego;

  • instytucji zrzeczenia się, przyjęcia i odrzucenia spadku.

2. Zespół klasowy zostaje podzielony na dwie grupy; każda grupa realizuje powierzone jej zadanie:

  • grupa I – przygotowuje projekt testamentu dowolnej osoby fizycznej z wydziedziczeniem współmałżonka na podstawie tekstu źródłowego.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Art. 1008. Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

1 Źródło: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 8.06.2020 r.].
  • grupa II – przygotowuje projekt testamentu dowolnej osoby fizycznej z zapisem na rzecz swojego przyjaciela na podstawie tekstu źródłowego.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Art. 968 § 1. Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły).
§ 2. Spadkodawca może obciążyć zapisem zwykłym także zapisobiercę (dalszy zapis).

1 Źródło: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 8.06.2020 r.].

Każda grupa prezentuje efekty swojej pracy, wybrana osoba omawia przygotowane projekty.

W klasie zostaje przeprowadzona dyskusja na temat „Ze względu na jakie przesłanki, wartości lub zasady w niektórych sytuacjach spadkodawca może wydziedziczyć najbliższe sobie osoby?”.

3. Sporządzenie notatki z lekcji z podziałem na najważniejsze informacje dotyczące:

  • podstawowych pojęć prawa spadkowego (spadkodawcy, spadkobiercy, spadku, dziedziczenia);

  • rodzajów dziedziczenia;

  • zrzeczenia się, przyjęcia i odrzucenia spadku.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie grają w grę interaktywną dotyczącą instytucji prawa spadkowego.

2. Wykonanie ćwiczeń do gry interaktywnej (1–3).

Praca domowa:

Wykonanie ćwiczeń z modułu „Sprawdź się” (1–8).

Materiały pomocnicze:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, prawo.sejm.gov.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra interaktywna może być wykorzystana do lekcji powtórzeniowej lub jako materiał do przygotowania prezentacji multimedialnej o instytucjach prawnych prawa spadkowego w RP.