Imię i nazwisko autora:

Monika Sitek

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Co to są gazowe olbrzymy?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
18) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.

IV. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
9) opisuje budowę Układu Słonecznego i jego miejsce w Galaktyce; posługuje się pojęciami jednostki astronomicznej, roku świetlnego i parseka.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. określa rodzaje gazowych olbrzymów,

2. wymienia cechy charakterystyczne lodowych olbrzymów i gazowych olbrzymów,

3. rozpoznaje modele poszczególnych gazowych olbrzymów.

Strategie nauczania:

formative feedback

Metody nauczania:

- pokaz,
- wzajemne nauczanie się uczniów.

Formy zajęć:

praca w grupach

Środki dydaktyczne:

Kulki styropianowe dla każdej z grup, po dwa druty/cienkie patyczki do każdej kulki, dłuższe niż średnica kulki, niebieskie i brązowe flamastry.

Komputery lub urządzenia elektroniczne pozwalające uczniom wypełnić zadania sprawdzające.

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Z czego zbudowany jest Jowisz?”, „Saturn i jego pierścienie”, „Co wiemy o Uranie?”, „Jaki jest Neptun?”.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem i animacją przed lekcją. Nauczyciel na lekcji zadaje pytanie, które jestem tematem lekcji. Uczniowie powinni rozpocząć krótką burzę mózgów mającą na celu ustalenie celów lekcji oraz wskazanie najbardziej nurtujących klasę pytań.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel dobiera uczniów w grupy 4‑osobowe (nie większe). Każda grupa dostaje 4 kulki styropianowe i 8 patyczków/drucików. Jeden patyczek będzie symulował oś obrotu, a drugi oś pola magnetycznego. Każda grupa wbija patyczki zgodnie z ułożeniem osi w styropianową kulkę. Kulki z zaznaczonymi osiami podajemy sąsiedniej grupie. Grupa mająca kulki z osią od poprzedniej grupy musi zaznaczyć kolorem odpowiednią planetę, ale nie może napisać jej nazwy – brązowy dla Saturna i Jowisza, niebieski dla Urana i Neptuna (to uczniowie muszą odpowiednio dobrać kolor zgodny z kolorem planety). Kulki przekazywane są następnej grupie, która musi na forum klasy zaprezentować otrzymane kulki. Każdy uczeń z grupy prezentuje jedną z otrzymanych planet: uczeń trzyma planetę zgodnie z kątem nachylenia osi (ławkę przyjmujemy za płaszczyznę ekliptyki). Jeżeli uczeń nie zgadza się z oznaczeniami wprowadzonymi przez poprzedników, musi wyjaśnić dlaczego. Następnie dany uczeń musi przekazać reszcie klasy jeden fakt o danej planecie, nie związany z kolorem i osiami (masa, promień, odległość od Słońca, grawitacja, ilość księżyców, burze, chmury). Kolejny uczeń, prezentujący tą samą planetę, nie może powtórzyć faktu powiedzianego przez poprzednią grupę. W każdej chwili uczniowie lub nauczyciel mogą zaprotestować, jeżeli prezentujący uczeń się pomyli – nauczyciel musi naprowadzić ucznia na poprawną odpowiedź.

W tej fazie lekcji nauczyciel może wykorzystać e‑materiały związane z poszczególnymi planetami.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel pyta uczniów, czy osiągnęli postawione na początku lekcji cele. Uczniowie wykonują ćwiczenia sprawdzające z tego e‑materiału.

Praca domowa:

Praca dla chętnych: znaleźć w bazie planet pozasłonecznych exoplanet.eu układy planetarne zbudowane z samych gazowych olbrzymów (np. gorących jowiszy lub gorących neptunów).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Animacja powinna zostać obejrzana przez uczniów przed lekcją.

Może być również wykorzystana przez uczniów do powtórzenia i utrwalenia wiadomości.