Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Bodźce podprogowe, progowe i nadprogowe
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Omówisz proces powstania bodźca.
Scharakteryzujesz różne rodzaje bodźców, uwzględniając ich siłę oddziaływania na komórkę.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
analiza animacji;
praca z audiobookiem;
gra dydaktyczna;
mapa pojęć.
Formy pracy:
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu – praca z drugim multimedium („Audiobook”). Nauczyciel pyta wybrane lub chętne osoby o scharakteryzowanie, na podstawie przeczytanego przed lekcją tekstu, czym są bodźce podprogowe, progowe i nadprogowe oraz czym są pobudliwość i pobudzenie. Następnie odtwarza audiobook. Po zapoznaniu się z multimedium uczniowie uzupełniają swoje wcześniejsze odpowiedzi.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Animacja”). Uczniowie zapoznają się z animacją. Następnie klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do polecenia nr 1 (dotyczącego procesu powstawania bodźca) oraz polecenia nr 2 (dotyczącego konsekwencji, jakie niesie ze sobą zbyt długie działanie bodźców ponadmaksymalnych). Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.
Praca w parach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Animacja” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską parę.
Faza podsumowująca:
Klasa wspólnie wykonuje mapę myśli podsumowującą zajęcia, porządkującą informacje na temat różnych rodzajów bodźców z uwzględnieniem ich siły oddziaływania na komórkę.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wyobraź sobie, że masz okazję przeprowadzić wywiad z naukowcem – specjalistą w dziedzinie, której dotyczy e‑materiał. Sformułuj pytania, które chciałbyś mu zadać.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Animacja” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.