SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Katarzyna Grabowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Wpływ lądolodu na środowisko przyrodnicze pojezierzy i nizin

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa III

PODSTAWA PROGRAMOWA

XIII. Związki między elementami środowiska przyrodniczego na wybranych obszarach Polski: gór, wyżyn, nizin, pojezierzy i pobrzeży.

Uczeń:

5. wyjaśnia wpływ lądolodu na środowisko przyrodnicze pojezierzy i nizin oraz porównuje rzeźbę młodoglacjalną i staroglacjalną.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia zlodowacenia, które wystąpiły na obszarze Polski,

• charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu na obszarze Polski,

• przedstawia wpływ zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Polski na podstawie mapy Polski.

• wyjaśnia różnicę między krajobrazem staroglacjalnym a młodoglacjalnym,

• wykazuje wpływ klimatu peryglacjalnego na rzeźbę Polski.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: blended learning/flipped classroom, IBSE, concept mapping

Formy zajęć: praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, atlas, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy, mapa Polski

Materiały pomocnicze

Mizerski W., Geologia Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020.

Stupnicka E., Stempień‑Sałek M., Geologia regionalna Polski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2017.

Więckowski M., Malarz R., Oblicza geografii 3, Nowa Era, 2014.

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem dotyczącym wpływu lądolodu na środowisko przyrodnicze pojezierzy i nizin. Z innych źródeł powinni pozyskać informacje o elementach krajobrazu młodoglacjalnego i staroglacjalnego.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez omówienie wpływu lądolodu na środowisko przyrodnicze pojezierzy i nizin w formie pogadanki, pytania nauczyciela, odpowiedzi uczniów na podstawie własnej wiedzy, sprawdzające w jakim stopniu uczniowie opanowali wcześniej zadany do przeczytania e‑materiał.

Faza realizacyjna

• Podział uczniów na 4 grupy (liczebność określa nauczyciel), omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest opracowanie jednodniowej wycieczki samochodowej lub rowerowej po wytypowanym przez nauczyciela terenie pojezierza (krajobraz młodoglacjalny) oraz po terenie nizin i wyżyn (krajobraz staroglacjalny) w oparciu o załączoną kartę pracy.

• Wyświetlenie na ekranie podziału tematów na poszczególne grupy robocze. Uczniowie korzystają z podręcznika, z e‑materiału i innych źródeł internetowych (szukanie ciekawych obiektów rzeźby młodoglacjalnej i staroglacjalnej do zwiedzania podczas projektowanej wycieczki):

• Praca w grupach uczniów (burza mózgów, dyskusja), w której wykorzystają materiał z interaktywnej grafiki, mapy zawarte w e‑materiale, podręcznik do geografii, atlas geograficzny, inne źródła internetowe do wyszukania konkretnych przykładów elementów krajobrazu młodoglacjalnego i staroglacjalnego w przydzielonym regionie geograficznym. Na wykonanie zadania mają 30 minut.

• Prezentacja przez poszczególne grupy uczniów zaprojektowanych wycieczek ze wskazaniem wybranych obiektów na mapie Polski reprezentujących oba krajobrazy. Po zakończeniu wszystkich wystąpień dyskusja z udziałem uczniów. Nauczyciel moderuje dyskusję, czuwa nad jej przebiegiem, zadaje pomocnicze pytania, weryfikuje poprawność wypowiedzi. Uczniowie mogą głosować i wybrać np. najciekawszą wycieczkę.

Karta pracy dotycząca planowania wycieczki

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów – powtórzenie elementów krajobrazu młodoglacjalnego i staroglacjalnego.

• Ocena pracy uczniów uwzględniająca ich aktywność.

• Przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

• Na podstawie dostępnych źródeł wiedzy podaj lokalizację pięciu przykładów erozyjnych i akumulacyjnych form rzeźby terenu. 

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarta w e‑materiale grafika interaktywna może być wykorzystana do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia. Będzie przydatna także podczas innych lekcji dotyczących np. rzeźbotwórczej działalności lodowców górskich i lądolodów lub polodowcowych form terenu w Polsce. Znajdzie także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloków tematycznych w klasie 1 - „Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi” oraz w klasie 3 - „Środowisko przyrodnicze Polski”.

Punkty z podstawy programowej: Rzeźbotwórcza działalność lodowców i lądolodów - porównanie; Rodzaje i skutki erozji lądolodów; Młodoglacjalny czy staroglacjalny?; Obszary o rzeźbie młodoglacjalnej na mapie Europy;  - zakres podstawowy V.3. Rzeźba staro- i młodoglacjalna w Polsce - zakres rozszerzony XIII.5; Wpływ klimatu peryglacjalnego na rzeźbę Polski - zakres rozszerzony XIII.1.