Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Słownik filozoficzny: państwo dobrobytu
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji (językiem ucznia)
Poznasz ideową podstawę koncepcji państwa dobrobytu, jej prekursorów i przedstawicieli.
Przeanalizujesz, jak kształtowało się myślenie o roli państwa od liberalizmu do koncepcji państwa dobrobytu.
Ocenisz realizację idei państwa dobrobytu w krajach skandynawskich, które stanowią wzór dla rozwoju takiej koncepcji.
Zrozumiesz, w jaki sposób koncepcje państwa dobrobytu są łączone z ideą demokracji.
Cele operacyjne. Uczeń:
identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów;
dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;
rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Słownik filozoficzny: państwo dobrobytu”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się przed zajęciami z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Audiobook”.
Faza wprowadzająca:
Po zalogowaniu na platformie nauczyciel prezentuje (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika) temat lekcji oraz cele zajęć. Omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.
Raport z przygotowań. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza ich odpowiedzi na ćwiczenie 1. w sekcji „Audiobook”.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: W jaki sposób tezy Milla i Greena mogły przeniknąć do idei nowoczesnego państwa dobrobytu?
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium nr 1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każdej z nich zadaje do opracowania części multimedium w sekcji „Prezentacja”. Zespoły pracują według ustalonego porządku:
– grupy 1 i 2: tło historyczne;
– grupy 3 i 4: krytyka idei państwa dobrobytu.
Uczniowie przygotowują krótkie wystąpienia zawierające syntezę treści przydzielonej części prezentacji oraz odpowiedzi na polecenia. Po wyznaczonym czasie zespoły prezentują efekty swojej pracy.
Następnie uczniowie w parach opracowują mapę myśli z polecenia 2.Praca z multimedium nr 2. Nauczyciel prezentuje multimedia z sekcji „Audiobook”. Tym razem uczniowie pracują w parach, przygotowując odpowiedzi na pytania:
– Czy wizję Galbraitha oraz Myrdala można nazwać utopijną? Uzasadnij swoje zdanie.
– Co jest celem każdego planu rozwoju gospodarki narodowej według Gunnara Myrdala? W jaki sposób proponuje on osiągnąć ten cel?
Po wyznaczonym czasie wybrane pary odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy, pełni rolę doradcy i udziela uczniom informacji zwrotnej.Interpretacja uogólniająca tekstu źródłowego. Uczniowie przygotowują konspekt pracy, w której przedstawią interpretację omawianego tekstu źródłowego. Pracują indywidualnie, posiłkując się notatkami oraz treściami ćwiczeń.
Faza podsumowująca:
Dyskusja. Nauczyciel zachęca uczniów do dyskusji: Dlaczego w państwie dobrobytu tak istotną rolę pełni niwelowanie różnic społecznych i dbanie o najsłabszych i najbiedniejszych obywateli?
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Ponownie zapoznaj się z tekstem J.K. Galbraitha. Na jego podstawie napisz rozprawkę, w jaki sposób idea demokracji przejawia się w polityce państwa dobrobytu.
Materiały pomocnicze:
E. Domańska, Wokół interwencji państwa w gospodarkę, Warszawa 1992.
K.J. Galbraith, Społeczeństwo dobrobytu – państwo przemysłowe, Warszawa 1973.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Film edukacyjny” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.