SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Regiony i krainy fizycznogeograficzne Polski

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego.

Uczeń:

1) wskazuje na mapie główne regiony fizycznogeograficzne Polski.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• przedstawia podstawowe informacje na temat rozwoju regionalizacji fizycznogeograficznej Polski,

• wyróżnia i wskazuje na mapie jednostki fizycznogeograficzne kraju,

• rozpoznaje i grupuje główne zasady tworzenia regionalizacji fizycznogeograficznej,

• ocenia wpływ poszczególnych kryteriów na tworzenie regionalizacji geograficznej.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: dyskusja z wykorzystaniem gwiazdy pytań, miniwykład, praca z mapą (metoda operatywna), praca z e‑materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna, monitor dotykowy lub tablety, e‑materiał, atlas, mapa fizyczna Polski, arkusze papieru, pisaki, ewentualnie podręcznik

Materiały pomocnicze

Allen P.A., Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, tłum. J. Dowgiałło‑Kühn, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Klimaszewski M., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe, PWN, Warszawa 1978.

Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

Migoń P., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

Richling A., Ostaszewska K. (red.), Geografia fizyczna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi, aby z mapy Polski odczytali nazwę krainy geograficznej, w której jest położona szkoła; nawiązuje do podziału Polski na krainy i regiony geograficzne – miniwykład.

• Nauczyciel podaje temat lekcji i jej cele.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z e‑materiałem (część „Przeczytaj”) i wybranie informacji dotyczących rozwoju regionalizacji fizycznogeograficznej Polski.

• Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela dotyczące rozwoju regionalizacji fizycznogeograficznej Polski; najwięcej uwagi poświęcają podziałowi J. Kondrackiego (na obszary, prowincje, podprowincje, makroregiony, mezoregiony).

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, każda z nich przygotowuje się do dyskusji przy wykorzystaniu gwiazdy pytań (załącznik).

• Uczniowie przygotowują odpowiedzi, korzystając z e‑materiału (mogą zapisać je na arkuszach papieru, wykorzystując schemat gwiazdy).

• Nauczyciel kieruje dyskusją (według poleceń z gwiazdy pytań), wyjaśnia wątpliwości uczniów.

• Następnie prosi uczniów, aby zapoznali się z mapami zawartymi w e‑materiale dotyczącymi podziału na regiony fizycznogeograficzne według Kondrackiego.

• Wspólnie wskazują w atlasie i na ściennej mapie fizycznej Polski prowincje, podprowincje oraz przykłady makroregionów i mezoregionów; przypominają kryteria (czynniki) uwzględniane przy ich tworzeniu, oceniają ich wpływ na przedstawiany podział.

• Nauczyciel prosi o wykonanie poleceń do grafiki interaktywnej – uczniowie, pracując w parach, wyszukują nazwy konkretnych regionów.

• We wspólnej dyskusji uczniowie porównują tradycyjny podział Polski na krainy z regionalizacją wg Kondrackiego, prezentują wnioski. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wypowiedzi uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel ocenia pracę i zaangażowanie uczniów na lekcji; podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału.

• Uczniowie wykonują wybrane ćwiczenia z e‑materiału.

• Nauczyciel pyta o ewentualne trudności i o to, co było nową wiedzą dla uczniów, do czego mogą wykorzystać poznany podział na regiony fizycznogeograficzne Polski; uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami.

Praca domowa

• Wymień mezoregiony znajdujące się w granicach województwa, w którym mieszkasz.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcji powtórzeniowej z działu „Związki między elementami środowiska przyrodniczego na wybranych obszarach Polski: gór, wyżyn, nizin, pojezierzy i pobrzeży' (zakres rozszerzony: XIII).