Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Upwelling i downwelling - powstawanie, występowanie i wpływ na żyzność oceanów

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.

5. Stawianie pytań, formułowanie i weryfikacja hipotez oraz proponowanie rozwiązań problemów dotyczących środowiska geograficznego.

III. Kształtowanie postaw.

1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

3. Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.

Treści nauczania:

Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.

Uczeń:

1) wyjaśnia mechanizm falowania wód morskich i upwellingu oraz wpływ mechanizmu ENSO na środowisko geograficzne.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne.

Uczeń:

• analizuje zależności między cyrkulacją oceaniczną a atmosferyczną,

• określa wpływ upwellingu i downwellingu na kształtowanie klimatu globalnego,

• ocenia, czy istnieją czynniki mogące spowodować zanik cyrkulacji termohalinowej.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze:

• Trzeciak S., Meteorologia morska z oceanografią, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie w temat lekcji: omówienie/przypomnienie podstawowych informacji dotyczących cyrkulacji wód oceanicznych.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania - zadaniem uczniów jest wysłuchanie pogadanki na temat procesów upwellingu i downwellingu wykorzystanie zdobytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

• Pogadanka nauczyciela ilustrowana prezentacją multimedialną zawierającą schematy i grafiki ilustrującej omawiane treści – związki zjawiska fizycznych w atmosferze i hydrosferze, w tym cyrkulacji wód oceanicznych z cechami klimatu, uwarunkowania cyrkulacji termohalinowej, upwellingu równikowego i przybrzeżnego, downwellingu, zjawiska El Niño i innych (dobór podanych informacji powinien pozwolić uczniowi na ich późniejsze przetwarzanie i syntetyzowanie).

• Podczas pogadanki uczniowie sporządzają notatki w zeszycie przedmiotowym dotyczące genezy, uwarunkowań i przebiegu omawianych procesów (alternatywnie wpisują dane do tabeli/karty pracy dostarczonej przez nauczyciela).

• Pytania kontrolne nauczyciela po zakończeniu pogadanki sprawdzające poprawność przyswojonych przez uczniów informacji.

• Wyświetlenie na ekranie przez nauczyciela animacji z e‑materiału celem podsumowania zdobytej wiedzy. Uczniowie wykonują polecenia dotyczące animacji – nauczyciel, kontroluje poprawność i uzupełnia informacje.

• Dyskusja (burza mózgów) z udziałem wszystkich uczniów, której celem jest twórcze wykorzystanie informacji zdobytych w czasie pogadanki i podczas oglądania animacji; przykładowe zagadnienia do dyskusji:

  • wpływ globalnych zmian klimatu na procesy upwellingu i downwellingu,

  • wpływ upwellingu i downwellingu na żyzność oceanów,

  • wpływ działalności człowieka na cyrkulację wód oceanicznych,

  • skutki osłabienia upwellingu,

  • skutki osłabienia cyrkulacji termohalinowej,

  • ewentualnie inne zagadnienia, zaproponowane przez nauczyciela.

• Podsumowanie treści prezentowanych w dyskusji i w animacji mające na celu wykazanie związków przyczynowo‑skutkowych między czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi a intensywnością cyrkulacji wód oceanicznych, ich konsekwencji i związanych z tym zagrożeń.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa:

• dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale,

• zapoznanie się z pozostałymi informacjami w domu,

• praca pisemna na temat: przyrodnicze i gospodarcze skutki El Niño (np. wpływ na pogodę, wpływ na połowy ryb itp.).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Animacja i grafiki zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych z hydrosferą, globalnymi skutkami zmian klimatu, globalnymi problemami środowiskowymi, gospodarką morską, w tym rybołówstwem itp. Opinie wyrażone w dyskusji mogą także zainspirować ucznia do własnych przemyśleń na temat zagrożeń środowiska i potrzeb jego ochrony. Animacja i grafiki znajdą także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery.