Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Upwelling i downwelling - powstawanie, występowanie i wpływ na żyzność oceanów
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna.
1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.
2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.
5. Stawianie pytań, formułowanie i weryfikacja hipotez oraz proponowanie rozwiązań problemów dotyczących środowiska geograficznego.
III. Kształtowanie postaw.
1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.
3. Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.
Treści nauczania:
Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.
Uczeń:
1) wyjaśnia mechanizm falowania wód morskich i upwellingu oraz wpływ mechanizmu ENSO na środowisko geograficzne.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne.
Uczeń:
analizuje zależności między cyrkulacją oceaniczną a atmosferyczną,
określa wpływ upwellingu i downwellingu na kształtowanie klimatu globalnego,
ocenia, czy istnieją czynniki mogące spowodować zanik cyrkulacji termohalinowej.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE
Formy zajęć: praca indywidualna
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze:
Trzeciak S., Meteorologia morska z oceanografią, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie w temat lekcji: omówienie/przypomnienie podstawowych informacji dotyczących cyrkulacji wód oceanicznych.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania - zadaniem uczniów jest wysłuchanie pogadanki na temat procesów upwellingu i downwellingu wykorzystanie zdobytej wiedzy do rozwiązywania problemów.
Pogadanka nauczyciela ilustrowana prezentacją multimedialną zawierającą schematy i grafiki ilustrującej omawiane treści – związki zjawiska fizycznych w atmosferze i hydrosferze, w tym cyrkulacji wód oceanicznych z cechami klimatu, uwarunkowania cyrkulacji termohalinowej, upwellingu równikowego i przybrzeżnego, downwellingu, zjawiska El Niño i innych (dobór podanych informacji powinien pozwolić uczniowi na ich późniejsze przetwarzanie i syntetyzowanie).
Podczas pogadanki uczniowie sporządzają notatki w zeszycie przedmiotowym dotyczące genezy, uwarunkowań i przebiegu omawianych procesów (alternatywnie wpisują dane do tabeli/karty pracy dostarczonej przez nauczyciela).
Pytania kontrolne nauczyciela po zakończeniu pogadanki sprawdzające poprawność przyswojonych przez uczniów informacji.
Wyświetlenie na ekranie przez nauczyciela animacji z e‑materiału celem podsumowania zdobytej wiedzy. Uczniowie wykonują polecenia dotyczące animacji – nauczyciel, kontroluje poprawność i uzupełnia informacje.
Dyskusja (burza mózgów) z udziałem wszystkich uczniów, której celem jest twórcze wykorzystanie informacji zdobytych w czasie pogadanki i podczas oglądania animacji; przykładowe zagadnienia do dyskusji:
wpływ globalnych zmian klimatu na procesy upwellingu i downwellingu,
wpływ upwellingu i downwellingu na żyzność oceanów,
wpływ działalności człowieka na cyrkulację wód oceanicznych,
skutki osłabienia upwellingu,
skutki osłabienia cyrkulacji termohalinowej,
ewentualnie inne zagadnienia, zaproponowane przez nauczyciela.
Podsumowanie treści prezentowanych w dyskusji i w animacji mające na celu wykazanie związków przyczynowo‑skutkowych między czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi a intensywnością cyrkulacji wód oceanicznych, ich konsekwencji i związanych z tym zagrożeń.
Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa:
dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale,
zapoznanie się z pozostałymi informacjami w domu,
praca pisemna na temat: przyrodnicze i gospodarcze skutki El Niño (np. wpływ na pogodę, wpływ na połowy ryb itp.).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Animacja i grafiki zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych z hydrosferą, globalnymi skutkami zmian klimatu, globalnymi problemami środowiskowymi, gospodarką morską, w tym rybołówstwem itp. Opinie wyrażone w dyskusji mogą także zainspirować ucznia do własnych przemyśleń na temat zagrożeń środowiska i potrzeb jego ochrony. Animacja i grafiki znajdą także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery.