Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Władza totalitarna a człowiek na podstawie Szewców Witkacego
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wskazuje podobieństwa i różnice poglądów filozoficznych Fryderyka Nietzschego oraz Witkacego,
opisuje ideę człowieka przyszłości Witkacego i nadczłowieka F. Nietzschego,
wyjaśnia rolę aluzji literackiej zastosowanej przez Witkacego w odniesieniu do poglądów Nietzschego,
opisuje mechanizmy działania władzy totalitarnej w kontekście własnej wiedzy historycznej oraz na podstawie interpretacji Szewców Witkacego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie mają za zadanie przygotować przykłady z mediów ilustrujące następujące zagadnienia związane z tematem lekcji: totalitaryzm, faszyzm, automatyzacja.
Przekład intersemiotyczny. Chętny lub wybrany uczeń przygotowuje utwór muzyczny jako ilustrację dźwiękową do fragmentu tekstu dramatycznego w e‑materiale: Szewcy. Powinien umieć uzasadnić swój wybór.
Faza wprowadzająca:
Prowadzący wyświetla na tablicy i przybliża uczniom temat zajęć. Następnie prosi uczniów, aby zgłosili swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jakie popularne motywy i stereotypy poruszał Witkacy w dramacie Szewcy
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Wskazani przed lekcją uczniowie prezentują i omawiają efekty swojej pracy. Nauczyciel oraz inni uczniowie zadają pytania prezentującym, w razie potrzeby uzupełniając ich wypowiedzi.
Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.
Praca z multimedium. Nauczyciel czyta polecenie: 1. Na podstawie audiobooka wynotuj wspólne cechy poglądów Witkacego i Fryderyka Nietzschego z sekcji „Audiobook” i prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią multimedium i wykonali ćwiczenie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej. Następnie uczniowie wykonują ćw. 2 z tej samej sekcji, a nauczyciel weryfikuje poprawność udzielonych przez nich odpowiedzi. Na zakończenie tej fazy lekcji uczniowie wykonują ćw. 4 z sekcji „Sprawdź się”, porównują w parach swoje odpowiedzi.
Uczniowie, w parach, rozwiązują zawarte w sekcji „Sprawdź się” ćwiczenia: 1‑3 oraz 5, 6. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je w większych grupach, przygotowując spójną argumentację, którą zaprezentują na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie zadań.
Ostatnie ćwiczenie 7. Wyjaśnij, jaką rolę w poniższym fragmencie pełni nawiązanie do koncepcji nadczłowieka Fryderyka Nietzschego, którego rozwiązania podejmują się uczniowie na lekcji, wykonywane jest indywidualnie. Nauczyciel weryfikuje zaznaczone odpowiedzi. Następnie uczniowie w parach dyskutują porównując swoje odpowiedzi. W przypadku, gdy nauczyciel zauważa, że ćwiczenie wymaga komentarza, uzupełniania czy naprowadzenia z jego strony podsumowanie ćwiczenia odbywa się na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Wykonaj ćw. 8 z e‑materiału (napisz rozprawkę).
Materiały pomocnicze:
Stanisław Furmanik, O sztuce teatru, w: Problemy teorii dramatu i teatru, pod red. Janusza Deglera, Wrocław 1988.
Roger Eatwall, Faszyzm. Historia, Poznań 1999.
Janusz Degler, Witkacy w teatrze międzywojennym, Warszawa 1973.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.