Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Listki zarodkowe a powstawanie tkanek i narządów w zarodku
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Opiszesz przebieg gastrulacji.
Omówisz proces powstawania listków zarodkowych.
Wskażesz, jakie tkanki powstają z poszczególnych listków zarodkowych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
rozmowa kierowana;
linia czasu;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Listki zarodkowe a powstawanie tkanek i narządów w zarodku”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, a następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 2 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel prosi chętnych uczniów o zdefiniowanie terminu „gastrulacja” oraz przypomnienie, na czym polega ten proces.
Faza realizacyjna:
Linia czasu. Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe zespoły. Każda z grup ma za zadanie opisać za pomocą linii czasu proces powstawania listków zarodkowych. Następnie wybrane grupy prezentują swoje linie czasu.
Praca z multimedium („Gra edukacyjna”). Uczniowie dzielą się na zespoły i rozwiązują pytania quizowe. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.
Nauczyciel wprowadza uczniów w treść polecenia nr 2: „Opisz proces powstawania mezodermy oraz wyjaśnij różnicę pomiędzy teloblastią a enterocelią”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8 (dotyczące różnic między zwierzętami pierwoustymi i wtóroustymi oraz dwuwarstwowymi i trójwarstwowymi), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 4 (w którym mają za zadanie przyporządkować tkanki i narządy do listka zarodkowego, z którego powstały) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, w tym kontekście podsumowuje pracę uczniów na zajęciach.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 3 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Gra edukacyjna” na innych lekcjach poświęconych gastrulacji i listkom zarodkowym, m.in. „Etapy i prawidłowości gastrulacji”.