Autor: Anna Juwan

Temat: Listki zarodkowe a powstawanie tkanek i narządów w zarodku

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Opiszesz przebieg gastrulacji.

• Omówisz proces powstawania listków zarodkowych.

• Wskażesz, jakie tkanki powstają z poszczególnych listków zarodkowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• rozmowa kierowana;

• linia czasu;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Listki zarodkowe a powstawanie tkanek i narządów w zarodku”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, a następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 2 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel prosi chętnych uczniów o zdefiniowanie terminu „gastrulacja” oraz przypomnienie, na czym polega ten proces.

Faza realizacyjna:

1. Linia czasu. Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe zespoły. Każda z grup ma za zadanie opisać za pomocą linii czasu proces powstawania listków zarodkowych. Następnie wybrane grupy prezentują swoje linie czasu.

2. Praca z multimedium („Gra edukacyjna”). Uczniowie dzielą się na zespoły i rozwiązują pytania quizowe. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.

3. Nauczyciel wprowadza uczniów w treść polecenia nr 2: „Opisz proces powstawania mezodermy oraz wyjaśnij różnicę pomiędzy teloblastią a enterocelią”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8 (dotyczące różnic między zwierzętami pierwoustymi i wtóroustymi oraz dwuwarstwowymi i trójwarstwowymi), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 4 (w którym mają za zadanie przyporządkować tkanki i narządy do listka zarodkowego, z którego powstały) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.

2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, w tym kontekście podsumowuje pracę uczniów na zajęciach.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 3 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Gra edukacyjna” na innych lekcjach poświęconych gastrulacji i listkom zarodkowym, m.in. „Etapy i prawidłowości gastrulacji”.