Scenariusz zajęć

Autor: Anna Florek, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jakie znaczenie ma rad, pierwiastek odkryty przez Marię Skłodowską Curie?

Grupa docelowa: Uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym.

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

3) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne metali grup 1. i 2.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, na czym polega zjawisko promieniotwórczości naturalnej na przykładzie radu;

• podaje przykłady naturalnych przemian jądrowych;

• omawia znaczenie odkrycia radu i jego zastosowania;

• wskazuje zastosowania radu.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• prezentacja multimedialna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja dydaktyczna;

• film samouczek;

• okienko informacyjne;

• kieszeń i szuflada.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• układy okresowe pierwiastków chemicznych;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją: Na tydzień przed lekcją nauczyciel proponuje 2‑3 chętnym uczniom wspólne przygotowanie testu on‑line (np. typu Kahoot, Quiziz czy w Google Forms). Test powinien dotyczyć Nagrody Nobla, procent kobiet, które otrzymały tą nagrodę, ile osób dostało ją dwukrotnie, czy ktoś otrzymał z dwóch różnych dziedzin? Za jakie osiągnięcia otrzymała Nagrodę Nobla  Maria Skłodowska‑Curie, itp.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jaka jest najważniejsza nagroda dla naukowca?

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie rozwiązują wcześniej przygotowany test. Wspólnie omawiają każde pytanie i jego wyniki.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów losowo na grupy. Zadaniem uczniów jest przygotowanie lapbooka na temat: Jakie znaczenie ma pierwiastek rad? Uczniowie mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Po wyznaczonym czasie liderzy grup prezentują efekty pracy na forum klasy.

2. Nauczyciel odwołuje uczniów do filmu samouczka. Uczniowie w parach zapoznają się z poleceniem i wykonują zawarte w medium ćwiczenia.

3. Okienko informacyjne - forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na 4 części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Kieszeń i szuflada. Nauczyciel rozdaje uczniom sklerotki. Prowadzący zajęcia rysuje na tablicy kieszeń, a obok niej zapisuje: Co zabieram ze sobą? Tutaj uczeń ma wpisać to, co wyniósł z zajęć, co do niego szczególnie przemówiło, co się spodobało lub co mu się przyda w przyszłości. Poniżej nauczyciel rysuje szufladę i białą plamę. Obok szuflady zapisuje: Co mi się nie przyda?, a obok białej plamy: Czego zabrakło? Poniższe rysunki uczeń wypełnia sklerotkami z zapisanymi krótkimi zdaniami, równoważnikami zdań lub kluczowymi słowami. Jest to okazja także do analizy przebiegu zajęć i szybkiej powtórki.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej zdania do uzupełnienia, na które uczniowie odpowiadają, np.:

• Nowością dla mnie było, że...

• Przypomniałem/łam sobie, że...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji..

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może być wykorzystany przez nauczyciela w ramach lekcji odwróconej, jak pomoc podczas przygotowywania się uczniów do lekcji i pracy kontrolnej oraz w ramach samokształcenia przez uczniów nieobecnych na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje sklerotki (karteczki samoprzylepne).

2. Kryteria oceny prezentacji multimedialnej na temat: „Najważniejsze osiągnięcia naukowe Marii Skłodowskiej –Curie”:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu);

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa);

• konkretność (zdania krótkie – równoważnikowe, hasła);

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów);

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk);

• prezentacja każdej z grup powinna mieć max. 10 slajdów;

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – 6 min.).

3. Kryteria oceny prezentacji multimedialnej praca w grupach:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu);

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa);

• konkretność (zdania krótkie - równoważnikowe, hasła);

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów);

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk);

• prezentacja powinna mieć max. 5 slajdów;

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – 3 min.).