Imię i nazwisko autora:

Elżbieta Kawecka

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Opis ruchu harmonicznego

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia - wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.
III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji lub doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.
Zakres podstawowy
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach;
IV. Drgania. Uczeń:
2) analizuje ruch drgający pod wpływem siły sprężystości posługując się pojęciami wychylenia, amplitudy oraz okresu drgań; podaje przykłady takiego ruchu;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach;
V. Drgania. Uczeń:
3) opisuje ruch harmoniczny, posługując się pojęciami wychylenia, amplitudy, częstości kołowej i przesunięcia fazowego; rozróżnia drgania o fazach zgodnych lub przeciwnych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. definiuje wychylenie, amplitudę, częstość kołową i przesunięcie fazowe w ruchu hamocznicznym.

2. interpretuje wykres zależności wychylenia od czasu dla ciała poruszającego się ruchem harmonicznym.

3. objaśnia związek okresu i częstotliwości drgań z częstością kołową.

4. stosuje zależność wychylenia od czasu do opisu ruchu harmonicznego przy różnych fazach początkowych.

5. analizuje i interpretuje wykresy zależności wychylenia od czasu w ruchu harmonicznym.

Strategie nauczania:

formative feedback - kształtująca (ucząca) informacja zwrotna lub ocenianie kształtujące

Metody nauczania:

- pogadanka ilustrowana doświadczeniem wstępnym,
- praca z wykorzystaniem multimediów,
- analiza pomysłów.

Formy zajęć:

- praca w parach,
- praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

Film samouczek „Jak definiujemy wychylenie, amplitudę, częstość kołową i przesunięcie fazowe?”, zestaw zadań, ciężarek na sprężynie.

Materiały pomocnicze:

E‑materiały: „Co to jest ruch harmoniczny?”, „Cechy ruchu harmonicznego”.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Zaciekawienie (pogadanka wstępna):
Nawiązanie do wiedzy uczniów na temat ruchu drgającego.
Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów w kontekście realizowanego tematu oraz nawiązanie do tej wiedzy:
Pytania skierowane do uczniów:
- Czy każdy ruch drgający jest ruchem harmonicznym? Wyjaśnij na przykładzie.
- Wymień i zdefiniuj wielkości fizyczne, stosowane do opisu ruchu harmonicznego.

Faza realizacyjna:

- Nauczyciel omawia sposób pracy i zadania uczniów.
- Praca indywidulana - uczniowie oglądają film samouczek.
- Nauczyciel dzieli klasę na grupy 2‑osobowe (np. metodą losowania).
- Uczniowie analizują w parach przykłady 1 i 2 z tekstu.
- Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela wskazówek.
- Praca w parach. Uczniowie rozwiązują zadania: 3, 4 i 7 zestawu zadań interaktywnych
- Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, pomaga, wyjaśnia wątpliwości.

Faza podsumowująca:

- Praca w parach. Uczniowie rozwiązują zadania: 5 i 6.
- Nauczyciel kieruje dyskusją podsumowującą w oparciu o rozwiązane zadania.

Praca domowa:

Uczniowie utrwalają wiedzę i umiejętności zdobyte w czasie lekcji przez rozwiązanie w domu zadań nr 1, 2 (dla wszystkich uczniów) i zad. 8 (uczniowie którzy wybrali fizykę na poziomie rozszerzonym) z zestawu zadań interaktywnych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film samouczek „Jak definiujemy wychylenie, amplitudę, częstość kołową i przesunięcie fazowe?” można wykorzystać podczas lekcji według scenariusza. Może być też wykorzystany przez uczniów do powtórzenia i utrwalenia wiadomości.