Autor: Anna Juwan

Temat: Grzyby a odżywianie mineralne roślin

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz zjawisko mikoryzy.

• Porównasz mikoryzę zewnętrzną, wewnętrzną i pośrednią.

• Wyjaśnisz rolę grzybów mikoryzowych w odżywianiu mineralnym roślin.

• Opiszesz różnorodne korzyści, jakie uzyskuje roślina współtworząca mikoryzę.

• Wykażesz związek między mikoryzą a większą produktywnością roślin.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z audiobookiem;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel wyświetla ilustrację okładkową. Prosi chętnych uczniów, aby na podstawie informacji zawartych w e‑materiale wyjaśnili, czym jest opilśń.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Audiobook”). Uczniowie zapoznają się z audiobookiem udostępnionym przez nauczyciela. Następnie w parach przygotowują schemat obrazujący złożone korzyści, jakie uzyskuje roślina współtworząca mikoryzę. Uczniowie porównują swój schemat z propozycją innej pary. Wybrane zespoły przedstawiają odpowiedzi na forum klasy.

2. Analiza ilustracji. Nauczyciel wyświetla uczniom grafiki zamieszczone w sekcji „Przeczytaj” przedstawiające mikoryzę zewnętrzną i wewnętrzną. Następnie prosi uczniów o ich przeanalizowanie i wskazanie różnic pomiędzy porównywanymi rodzajami mikoryzy.

3. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każda grupa losuje trzy pytania (zob. materiały pomocnicze). Zadaniem grup jest udzielenie odpowiedzi, przy czym uczniowie nie mogą korzystać z e‑materiału. Następnie każda grupa zadaje wylosowane pytania trzem pozostałym grupom. Za poprawne udzielenie odpowiedzi grupa otrzymuje 1 punkt. Wygrywa ta grupa, która zdobędzie największą liczbę punków.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenie nr 7 („Udowodnij, że mikoryza to przykład zależności mutualistycznej. W odpowiedzi uwzględnij nazwy substancji wymienianych pomiędzy organizmami współtworzącymi to oddziaływanie międzygatunkowe”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i formułują wspólne uzasadnienia. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowy tok rozumowania. Chętni uczniowie prezentują odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 5 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: tworzą trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

2. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 1 z sekcji „Audiobook”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Multimedium zamieszczone w sekcji „Audiobook” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.