SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Typy intruzji magmatycznych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy i rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.
Uczeń: 2) wyjaśnia przebieg głównych procesów wewnętrznych prowadzących do urozmaicenia powierzchni Ziemi (ruchy epejrogeniczne, ruchy górotwórcze, wulkanizm, plutonizm, trzęsienia ziemi).

Zakres rozszerzony

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.
Uczeń: 9) wyjaśnia wpływ procesów geologicznych na powstanie głównych struktur tektonicznych i ukształtowanie powierzchni Ziemi na wybranych przykładach.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje i wyjaśnia pojęcie intruzji magmowych,

• rozróżnia i charakteryzuje poszczególne typy intruzji magmatycznych,

• na podstawie rycin rozpoznaje poznane intruzje.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa mentalna, elementy kuli śniegowej, praca z grafiką interaktywną

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik

Materiały pomocnicze:

M. Książkiewicz, Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.

W. Mizerski, Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 2006.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi o przeczytanie wprowadzenia do e‑materiału. Pyta uczniów, czy rozumieją wszystkie pojęcia występujące w tekście. W razie pojawienia się wątpliwości, nauczyciel tłumaczy sprawiające trudności zagadnienia.

• Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel pokazuje uczniom ryciny przedstawiające różne typy intruzji, krótko je charakteryzując.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie bloku tekstowego (e‑materiał) wyróżnili typy intruzji magmatycznych w zależności od kształtu intruzji i ich stosunku do otaczających skał.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup – trzy z nich poszukują informacji na temat intruzji zgodnych, trzy pozostałe – niezgodnych. Uczniowie mogą skorzystać z e‑materiału, podręcznika lub poszukać informacji w internecie.

• Na wykonanie zadania uczniowie mają około 10 minut. Po upływie tego czasu uczniowie z trzech grup siadają razem i przedyskutowują zdobyte informacje na temat intruzji zgodnych; to samo robią uczniowie z grup, które szukały informacji o intruzjach niezgodnych. Uczniowie mają kilka minut na wymienienie się informacjami.

• Nauczyciel tłumaczy grupom, że ich zadaniem jest wykonanie plakatu przedstawiającego najważniejsze informacje dotyczące przydzielonego im typu intruzji. Nauczyciel objaśnia, że w plakatach strona wizualna ma równie duże znaczenie, co zawarte na nim treści merytoryczne.

• Po zakończeniu pracy na tablicy zostają umieszczone oba plakaty.

• Uczniowie omawiają swoje prace – prezentują przykłady intruzji magmatycznych zgodnych i niezgodnych, charakteryzując je.

• Po zakończeniu prezentacji uczniów nauczyciel otwiera po kolei grafiki w e‑materiale i prosi uczniów o rozpoznanie na nich poszczególnych intruzji magmatycznych (utrwalenie nazw poznanych intruzji).

• Na zakończenie tej fazy lekcji nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z grafiką interaktywną (e‑materiał) i o odpowiedź na zawarte tam polecenie.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń w e‑materiale – w zależności od tempa pracy uczniowie wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń, pozostałe ćwiczenia mogą stanowić uzupełnienie zadania domowego.

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji w kontekście założonych celów – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – odpowiadają, co było dla nich interesujące, łatwe, trudne, do czego mogą wykorzystać informacje poznane na lekcji.

Praca domowa

• Wykorzystaj wiedzę zdobytą na zajęciach do wykonania mapy myśli na temat intruzji. Postaraj się zawrzeć na niej jak najwięcej informacji (mechanizm powstawania, typy, nazwy itp.).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

• grafikę interaktywną można wykorzystać w toku lekcji z zakresu podstawowego i rozszerzonego dotyczących plutonizmu i skał metamorficznych. Będzie również użyteczna jako punkt wyjścia do lekcji o procesach powstawania surowców mineralnych.