Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Relacja mistrz–uczeń
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Poznasz relacje pomiędzy trzema najwybitniejszymi filozofami antyku: Sokratesem, Platonem i Arystotelesem.
Przeanalizujesz filozoficzną relację pomiędzy wybitnym mistrzem a zdolnym uczniem.
Porównasz koncepcję Platońską i Arystotelesowską.
Uporządkujesz swoją wiedzę z zakresu filozofii uprawianej przez trzech antycznych myślicieli.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;
dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;
identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
z użyciem e‑podręcznika;
praca z multimedium;
odwrócona klasa.
Formy pracy:
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel przed lekcją prosi uczniów, żeby zastanowili się nad pytaniem: Kto jest moim mistrzem? i przygotowali odpowiedzi z uzasadnieniem na następną lekcję.
Zespół klasowy zostaje podzielony na grupy. Każda z drużyn ma za zadanie przygotować portfolio o trzech starożytnych filozofach: Sokratesie, Platonie i Arystotelesie. I i IV grupa zwraca uwagę na zagadnienia związane z etyką, II i V – z ontologią, III i VI – z teorią poznania, a grupy VII i VIII zajmą się tematem duszy. Każda drużyna powinna zwrócić uwagę na wpływ systemów omawianych filozofów na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię. Uczniowie mogą korzystać z wiadomości zawartych w całym e‑materiale oraz z własnych źródeł informacji.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.
Nauczyciel pyta uczniów, kogo mogliby nazwać swoim mistrzem. Uczniowie prawdopodobnie przygotowali różne odpowiedzi, nawiązujące do przykładów współczesnych lub dawnych. W tym zadaniu nie ma prawidłowych odpowiedzi, ciekawe będą zapewne uzasadnienia, które mogą prowadzić do krótkiej rozmowy kierowanej na temat roli autorytetów.
Faza realizacyjna:
Uczniowie między grupami wymieniają się wiedzą, omawiając przygotowane przez siebie materiały i prezentacje. Należy zadbać o to, żeby każda grupa spotkała się z inną grupą prezentaującą inny temat tylko raz. Czyli np. grupa I wymienia się wiedzą z grupami II, III i VII, grupa II – odpowiednio z grupami I, III i VIII itd. Po wyznaczonym czasie następuje omówienie pracy uczniów na forum klasy.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium w sekcji „Animacja”. Uczniowie odczytują polecenie: Rozważ, na czym polegały różnice pomiędzy systemem Platońskim a Arystotelesowskim. Oceń w których punktach Stagiryta wykazał się daleko idącą oryginalnością, a w których szedł drogą wytyczoną przez Platona i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Uczniowie wykonują pozostałe polecenia do multimedium.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia od 4 do 6 w e‑materiale.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8.
Materiały pomocnicze:
Krońska I., Sokrates, Warszawa 1964.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 1, Warszawa 2005.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1‑5, tłum. Edward Iwo Zieliński, Lublin 1999.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Animacja” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.