Scenariusz lekcji

Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Mediatory odpowiedzi immunologicznej i ich funkcje

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia strukturę przeciwciał i ich rolę w procesach odpornościowych;

• wykazuje różnorodność czynników biorących udział w odpowiedzi immunologicznej;

• opisuje rolę mediatorów odpowiedzi immunologicznej w odporności organizmu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• strategia asocjacyjna;

• strategia emocjonalna.

Metody i techniki nauczania:

• lekcja odwrócona;

• pogadanka;

• analiza tekstu źródłowego;

• gra dydaktyczna – symulacja/drama.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• kartki papieru, kolorowe pisaki oraz inne pomoce zaproponowane przez uczniów.

Przed lekcją

Uczniowie dzielą się na cztery grupy, w których przygotują scenariusze ilustrujące działanie poszczególnych mediatorów odpowiedzi immunologicznej, zgodnie z poniższymi poleceniami. Wykorzystują w tym celu treść e‑materiału i grafikę interaktywną.

Grupa I: Przygotujcie scenkę ilustrującą strukturę przeciwciał i ich rolę w procesach odpornościowych.

Grupa II: Przygotujcie scenkę ilustrującą rolę i efekty działania białek układu dopełniacza w organizmie zaatakowanym przez patogeny.

Grupa III: Przygotujcie scenkę ilustrującą różnorodne funkcje białek ostrej fazy w procesach odpornościowych.

Grupa IV: Przygotujcie scenkę ilustrującą różne rodzaje cytokin oraz efekty ich działania w procesach odpornościowych.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel zadaje pytanie kluczowe: „Jak sądzicie, czy układ odpornościowy ma jakieś własne kanały połączeń?”.

2. Nauczyciel zadaje kolejne pytania jako wprowadzenie do tematu lekcji: „Czy istnieje jakiś sposób komunikacji między komórkami odpornościowymi?”, „Czy komórki odpornościowe komunikują się z komórkami ciała człowieka?”.

3. Uczniowie zapoznają się z wprowadzeniem do e‑materiału, czytają cele lekcji i wspólnie z nauczycielem określają kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z rodzajami mediatorów układu odpornościowego.

2. Uczniowie, pracując w czterech grupach, w które dobrali się na poprzedniej lekcji, odgrywają krótkie (5‑minutowe) scenki ilustrujące działanie poszczególnych mediatorów. Wykorzystują przygotowane przed lekcją informacje oraz treści zawarte w e‑materiale i grafice interaktywnej.

3. Po zakończeniu prezentacji scenek uczniowie wykonują polecenia od 1 do 3 do grafiki interaktywnej. Chętne osoby prezentują swoje wyniki. Nauczyciel wyjaśnia wątpliwości uczniów, odpowiada na ich pytania.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Co na dzisiejszych zajęciach było łatwe, a co trudne?”.

2. Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.

3. Na zakończenie uczniowie w krótkiej rozmowie próbują wspólnie ustalić odpowiedź na pytanie postawione w e‑materiale: „Jak zmienia się liczba i różnorodność przeciwciał od narodzin do późnego wieku u człowieka?”.

Praca domowa

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 8.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej

Grafika interaktywna powinna zostać wykorzystana w ramach przygotowywania się uczniów do zajęć oraz w fazie realizacyjnej lekcji. Można ją również wykorzystać na lekcjach dotyczących układu odpornościowego człowieka.