Dla nauczyciela
Scenariusz lekcji
Autor: Alicja Kasińska
Przedmiot: biologia
Temat: Mediatory odpowiedzi immunologicznej i ich funkcje
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
przedstawia strukturę przeciwciał i ich rolę w procesach odpornościowych;
wykazuje różnorodność czynników biorących udział w odpowiedzi immunologicznej;
opisuje rolę mediatorów odpowiedzi immunologicznej w odporności organizmu.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
strategia asocjacyjna;
strategia emocjonalna.
Metody i techniki nauczania:
lekcja odwrócona;
pogadanka;
analiza tekstu źródłowego;
gra dydaktyczna – symulacja/drama.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
kartki papieru, kolorowe pisaki oraz inne pomoce zaproponowane przez uczniów.
Przed lekcją
Uczniowie dzielą się na cztery grupy, w których przygotują scenariusze ilustrujące działanie poszczególnych mediatorów odpowiedzi immunologicznej, zgodnie z poniższymi poleceniami. Wykorzystują w tym celu treść e‑materiału i grafikę interaktywną.
Grupa I: Przygotujcie scenkę ilustrującą strukturę przeciwciał i ich rolę w procesach odpornościowych.
Grupa II: Przygotujcie scenkę ilustrującą rolę i efekty działania białek układu dopełniacza w organizmie zaatakowanym przez patogeny.
Grupa III: Przygotujcie scenkę ilustrującą różnorodne funkcje białek ostrej fazy w procesach odpornościowych.
Grupa IV: Przygotujcie scenkę ilustrującą różne rodzaje cytokin oraz efekty ich działania w procesach odpornościowych.
Przebieg zajęć
Faza wstępna
Nauczyciel zadaje pytanie kluczowe: „Jak sądzicie, czy układ odpornościowy ma jakieś własne kanały połączeń?”.
Nauczyciel zadaje kolejne pytania jako wprowadzenie do tematu lekcji: „Czy istnieje jakiś sposób komunikacji między komórkami odpornościowymi?”, „Czy komórki odpornościowe komunikują się z komórkami ciała człowieka?”.
Uczniowie zapoznają się z wprowadzeniem do e‑materiału, czytają cele lekcji i wspólnie z nauczycielem określają kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna
Nauczyciel zapoznaje uczniów z rodzajami mediatorów układu odpornościowego.
Uczniowie, pracując w czterech grupach, w które dobrali się na poprzedniej lekcji, odgrywają krótkie (5‑minutowe) scenki ilustrujące działanie poszczególnych mediatorów. Wykorzystują przygotowane przed lekcją informacje oraz treści zawarte w e‑materiale i grafice interaktywnej.
Po zakończeniu prezentacji scenek uczniowie wykonują polecenia od 1 do 3 do grafiki interaktywnej. Chętne osoby prezentują swoje wyniki. Nauczyciel wyjaśnia wątpliwości uczniów, odpowiada na ich pytania.
Faza podsumowująca
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Co na dzisiejszych zajęciach było łatwe, a co trudne?”.
Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.
Na zakończenie uczniowie w krótkiej rozmowie próbują wspólnie ustalić odpowiedź na pytanie postawione w e‑materiale: „Jak zmienia się liczba i różnorodność przeciwciał od narodzin do późnego wieku u człowieka?”.
Praca domowa
Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 8.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej
Grafika interaktywna powinna zostać wykorzystana w ramach przygotowywania się uczniów do zajęć oraz w fazie realizacyjnej lekcji. Można ją również wykorzystać na lekcjach dotyczących układu odpornościowego człowieka.