Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Zbyt wcześnie. Poetyckie refleksje na temat śmierci dziecka
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wyraża swoją opinię na temat tego, dlaczego motyw śmierci fascynuje twórców;
określa podobieństwa i różnice w ukazaniu dramatu śmierci dziecka we wskazanych utworach;
wskazuje środki artystyczne użyte przez poetów do przedstawienia trudnej tematyki;
podaje argumenty na to, że wiersz Szymborskiej jest w sferze profanum;
określa, jaki typ wiersza prezentuje utwór Jana Twardowskiego szukam.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
burza mózgów.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel inicjuje rozmowę z uczniami o tym, dlaczego motyw śmierci fascynuje twórców. Uczniowie na zasadzie burzy mózgów wymieniają się spostrzeżeniami. Ustalają, że mówienie o śmierci jest trudne. Podają też powody nieumiejętności rozmowy na ten temat. Rysują schemat.
Przedstawienie celu i tematu zajęć.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z materiałem z sekcji „Przeczytaj”. Następnie chętna osoba podsumowuje informacje na temat literackich pytań o sens, poetyckich refleksji na temat śmierci dziecka i współczesnych odniesień do tematyki.
Nauczyciel prosi uczniów o dyskusję na temat tego, jak rozumieją wiersze szukam oraz Bagaż powrotny: o czym są, jaki jest nastrój, tematyka utworów.
Uczniowie wysłuchują zamieszczonego w e‑materiale audiobooka. W pierwszej kolejności określają podobieństwo i różnice w ukazaniu dramatu śmierci dziecka. Następnie zestawiają ze sobą środki artystyczne, których użyli poeci do przedstawienia trudnej tematyki. Mogą to robić w parach lub większych grupach.
Faza podsumowująca:
W fazie podsumowującej nauczyciel odtwarza film i prosi uczniów o indywidualną pracę z ćwiczeniami 1 i 2.
Po wysłuchaniu wykładu uczniowie w parach wskazują różnice między obrazowaniem śmierci dziecka u Wisławy Szymborskiej w Bagażu powrotnym i Jana Kochanowskiego w Trenach.
Na koniec zajęć nauczyciel przeprowadza z uczniami dyskusję na temat tego, że wiersz Szymborskiej jest w sferze profanum.
Praca domowa:
Na podstawie informacji z wykładu o dwóch możliwościach przedstawiania śmierci dziecka: w sferze profanum lub w sferze sacrum, określ, który typ prezentuje wiersz Jana Twardowskiego szukam.
Wyjaśnij, dlaczego tytuł wiersza Bagaż powrotny jest paradoksalnie nieadekwatny.
Materiały pomocnicze:
Jolanta Kowalewska‑Dąbrowska, Językowy obraz Boga i człowieka w poezji Jana Twardowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006.
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Prace_Jezykoznawcze/Prace_Jezykoznawcze‑r2013‑t15‑n2/Prace_Jezykoznawcze‑r2013‑t15‑n2‑s19‑35/Prace_Jezykoznawcze‑r2013‑t15‑n2‑s19‑35.pdf
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.