Autor: Anna Juwan

Temat: Gorączka – powstawanie i znaczenie fizjologiczne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz różnicę między gorączką, a stanem podgorączkowym.

• Zdefiniujesz pojęcie pirogenu.

• Omówisz objawy fizjologiczne towarzyszące gorączce.

• Przedstawisz mechanizm powstawania gorączki.

• Wykażesz znaczenie biologiczne gorączki.

• Przeanalizujesz działanie leków przeciwgorączkowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• wykład;

• film;

• mapa myśli;

• prezentacja;

• zabawa „prawda‑fałsz”.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru A2, flamastry;

• karteczki zielone i czerwone (po jednej każdego koloru dla każdego ucznia).

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Gorączka – powstawanie i znaczenie fizjologiczne”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Film”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

2. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każdy zespół otrzymuje zagadnienia do opracowania:
   – grupa I i II – mechanizm powstawania gorączki i mechanizm działania leków przeciwgorączkowych;
   – grupa III i IV – fazy i objawy gorączki.
   Uczniowie wyszukują informacje w e‑materiale oraz przynoszą dodatkowe materiały, które wykorzystają podczas prezentacji.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie:
   „Co to jest gorączka i jakie jest jej znaczenie fizjologiczne?”.
   Wybrana osoba wszystkie odpowiedzi zapisuje na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Gałąź logiczna. Uczniowie tworzą w parach gałąź logiczną według schematu wyświetlonego przez nauczyciela (zob. materiały pomocnicze), przedstawiając mechanizm powstawania gorączki oraz działania leków przeciwgorączkowych.

3. Praca z multimedium („Film”). Jeśli nauczyciel uzna to za konieczne, odtwarza film, z którym uczniowie mieli zapoznać się w domu, w celu utrwalenia nowej wiedzy.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 6 i  nr 7 (odnoszące się do tekstu źródłowego na temat roli blaszki krańcowej w powstawaniu gorączki), zamieszczone w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie otrzymują po dwie karteczki (zieloną i czerwoną). Nauczyciel czyta zdania podsumowujące lekcję (zawarte w materiale dodatkowym). Uczniowie podnoszą zieloną kartkę, jeżeli uznają zdanie za prawdziwe, i kartkę czerwoną, jeżeli uznają je za fałszywe. W przypadku zdań fałszywych chętni uczniowie poprawiają je tak, aby były prawdziwe.

2. Nauczyciel omawia pracę uczniów na lekcji pod kątem zaangażowania w dyskusję, jakości opracowanych materiałów i współpracy w grupie.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie 8.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

Film można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.