Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Gorączka – powstawanie i znaczenie fizjologiczne
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wyjaśnisz różnicę między gorączką, a stanem podgorączkowym.
Zdefiniujesz pojęcie pirogenu.
Omówisz objawy fizjologiczne towarzyszące gorączce.
Przedstawisz mechanizm powstawania gorączki.
Wykażesz znaczenie biologiczne gorączki.
Przeanalizujesz działanie leków przeciwgorączkowych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
wykład;
film;
mapa myśli;
prezentacja;
zabawa „prawda‑fałsz”.
Formy pracy:
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru A2, flamastry;
karteczki zielone i czerwone (po jednej każdego koloru dla każdego ucznia).
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Gorączka – powstawanie i znaczenie fizjologiczne”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Film”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.
Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każdy zespół otrzymuje zagadnienia do opracowania:
– grupa I i II – mechanizm powstawania gorączki i mechanizm działania leków przeciwgorączkowych;
– grupa III i IV – fazy i objawy gorączki.
Uczniowie wyszukują informacje w e‑materiale oraz przynoszą dodatkowe materiały, które wykorzystają podczas prezentacji.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie:
„Co to jest gorączka i jakie jest jej znaczenie fizjologiczne?”.
Wybrana osoba wszystkie odpowiedzi zapisuje na tablicy.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Gałąź logiczna. Uczniowie tworzą w parach gałąź logiczną według schematu wyświetlonego przez nauczyciela (zob. materiały pomocnicze), przedstawiając mechanizm powstawania gorączki oraz działania leków przeciwgorączkowych.
Praca z multimedium („Film”). Jeśli nauczyciel uzna to za konieczne, odtwarza film, z którym uczniowie mieli zapoznać się w domu, w celu utrwalenia nowej wiedzy.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 6 i nr 7 (odnoszące się do tekstu źródłowego na temat roli blaszki krańcowej w powstawaniu gorączki), zamieszczone w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Uczniowie otrzymują po dwie karteczki (zieloną i czerwoną). Nauczyciel czyta zdania podsumowujące lekcję (zawarte w materiale dodatkowym). Uczniowie podnoszą zieloną kartkę, jeżeli uznają zdanie za prawdziwe, i kartkę czerwoną, jeżeli uznają je za fałszywe. W przypadku zdań fałszywych chętni uczniowie poprawiają je tak, aby były prawdziwe.
Nauczyciel omawia pracę uczniów na lekcji pod kątem zaangażowania w dyskusję, jakości opracowanych materiałów i współpracy w grupie.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 2 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.
Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie 8.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Film można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.