Scenariusz lekcji

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przydatność rolnicza gleb na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I

PODSTAWA PROGRAMOWA

VI. Gleby: profil glebowy, przydatność rolnicza.

Uczeń:

2) ocenia przydatność rolniczą wybranych typów gleb na świecie.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje, na czym polega przydatność rolnicza gleb,

• stosuje klasyfikację bonitacyjną gleb,

• rozróżnia żyzność i urodzajność gleby,

• ocenia wartość użytkową gleb.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, warsztatowa

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach.

Środki dydaktyczne: e‑materiał, atlas, mapy gleb, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy, niewielkie ilustracje różnych typów roślin uprawnych

Materiały pomocnicze

• Bednarek R., Prusinkiewicz Z., Geografia gleb, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999 r.

• mapa typów gleb i mapa bonitacyjna (źródło: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Geodeta Kraju, 1997 r.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

• Sprawdzenie ewentualnego zadania domowego.

• Przedstawienie celów lekcji.

• Krótkie omówienie (przypomnienie) klasyfikacji gleb świata i Polski oraz właściwości poszczególnych typów gleb (np. zawartość próchnicy, kwasowość itp.) – rozmowa, pytania, odpowiedzi.

Faza realizacyjna

• Prośba do uczniów o przeczytanie wstępu do e‑materiału.

• Podział uczniów na pary/grupy (liczbę osób określa nauczyciel), omówienie zasad wykonania zadania – analiza tekstu i ilustracji zawartych w e‑materiale, wspomagana pracą z atlasem.

• Kilkuminutowa dyskusja w parach/grupach, podczas której uczniowie, korzystając z map zamieszczonych w atlasie oraz informacji podanych w tekście i grafice interaktywnej:

• tworzą listę cech gleb, które sprzyjają uprawie rolniczej oraz listę cech gleb ograniczających uprawę,

• wskazują miejsca występowania gleb o wymienionych cechach i na tej podstawie lokalizują rejony gleb o zróżnicowanej przydatności pod uprawy rolnicze,

• określają optymalne kierunki uprawy/zagospodarowania terenu,

• porównują rozmieszczenie rejonów występowania gleb o najwyższej przydatności rolniczej z lokalizacją głównych regionów rolniczych świata, wskazując podobieństwa i różnice zasięgu,

• Zreferowanie przez wybranych uczniów wyników przeprowadzonej analizy –dyskusja z udziałem uczniów.

• Zaprezentowanie uczniom grafiki interaktywnej w celu weryfikacji sformułowanych wniosków, wyjaśnienia wątpliwości i usystematyzowania dotychczasowej wiedzy.

• Nauczyciel dzieli tablicę na kilka części, każdej z nich przydziela określony rodzaj gleby (daną glebę mogą też symbolizować osobne arkusze papieru). Wybrani i/lub chętni uczniowie podchodzą do biurka nauczyciela, gdzie znajdują się ilustracje roślin (obrazkiem do dołu). Każdy uczeń losuje jedną ilustrację. Jego zadaniem jest nazwanie przedstawionej rośliny i „zasadzenie” jej na odpowiedniej glebie poprzez przyczepienie karteczki do odpowiedniej części tablicy lub właściwego brystolu. Decyzji powinno towarzyszyć wyjaśnienie. Inni uczniowie kontrolują poprawność wykonania zadania i naprowadzają na poprawne odpowiedzi.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

• Oożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

Wykonanie pozostałych ćwiczeń zawartych w e‑materiale i utrwalenie zdobytych informacji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Nauczyciel może wykorzystać grafikę interaktywną do zapoznania uczniów podczas lekcji z systemem oceny żyzności i produktywności gleb w Polsce. Podczas fazy realizacyjnej uczniowie w grupach/parach analizują grafikę interaktywną oraz mapy typów gleb Polski i mapy klas bonitacyjnych gleb Polski, następnie, korzystając z informacji podanych w grafice, określą przydatność rolniczą gleb Polski oraz wskażą obszary o najwyższym potencjale rolniczym.

Grafika interaktywna może być także wykorzystana w części lub całości podczas zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących np. zagadnień rozwoju rolnictwa w Polsce, rozwoju zrównoważonego, przyrodniczych uwarunkowań zagospodarowania oraz do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu. Znajdzie ona także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego pedosfery.