Dla nauczyciela
Autorka: Marzenna Śliwka
Przedmiot: Język polski
Temat: Tristan i Izolda – konflikt moralny i tragizm losów kochanków
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
przedstawia losy Tristana i Izoldy,
porównuje miłość bohaterów legendy z modelem miłości dworskiej,
udowadnia, że Tristan i Izolda, za sprawą konfliktu moralnego, stają się bohaterami tragicznymi,
odwołuje się do własnej wiedzy ogólnej, doświadczeń czytelnika i widza, zwracając uwagę na analogie w utworach literackich, dziełach plastycznych, filmowych etc.,
redaguje tekst o charakterze argumentacyjnym.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
metoda sztafety;
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Tristan i Izolda – konflikt moralny i tragizm losów kochanków”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z fragmentem prozy w e‑materiale: Dzieje Tristana i Izoldy. Przygotowują się do omówienia tekstu, szukając informacji na temat kontekstu historycznoliterackiego.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem i celami lekcji.
Zajęcia rozpoczynają się od metody szybkiej sztafety. Nauczyciel przedstawia zasady oraz zwraca uwagę na ciąg przyczynowo‑skutkowy wydarzeń z lektury. Pierwszy wskazany uczeń zaczyna streszczać historię Tristana i Izoldy, a następnie wskazuje kolegę, który kontynuuje opowieść. Sztafeta trwa aż do finału historii. Nauczyciel czuwa nad poprawnością językową wypowiedzi oraz jej zgodnością z tekstem lektury.
Młodzież dzieli się wrażeniami z lektury fragmentów utworu.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z fragmentami tekstów w sekcji: „Przeczytaj” (Miłość jako obowiązek rycerza, Miłość w średniowiecznej literaturze francuskiej, Miłość jako źródło cierpienia). Następuje porównanie miłości Tristana i Izoldy do modelu miłości dworskiej. Nauczyciel prosi o zapis wniosków w zeszycie.
Uczniowie korzystają ze słownika oraz multimedium zamieszczonych w e‑materiale, aby wyjaśnić, na czym polega konflikt i tragizm bohatera. Nauczyciel uzupełnia informacje. Po wysłuchaniu kilku wypowiedzi zadaje pytanie: Dlaczego Tristana i Izoldę uznaje się za bohaterów tragicznych? Uczniowie mogą wykorzystać mapę myśli zamieszczoną w e‑materiale. Następnie w parach wykonują ćw. 1–4 (sekcja: „Sprawdź się”).
W dalszej części zajęć nauczyciel prosi o ocenę postaw bohaterów. Prosi, by uczniowie skupili się na konflikcie moralnym, który wpływa na ich postępowanie.
Nauczyciel zachęca uczniów do swobodnych wypowiedzi na temat przykładów innych par kochanków w różnych tekstach kultury. Następnie uczniowie, indywidualnie, wykonują polecenie 2 z sekcji: „Mapa myśli”.
Faza podsumowująca:
Chętni uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Nauczyciel komentuje wypowiedzi. Tu również może nastąpić dyskusja dotycząca postaw bohaterów i ich emocji. Uczniowie zapisują swoje wnioski w zeszytach.
Praca domowa:
Wykonanie pracy domowej zawartej w multimediach: Napisz krótki tekst, w którym wyjaśnisz, w jaki sposób realia panujące w XII‑wiecznej feudalnej Francji wpływają na miłość Tristana i Izoldy.
Dla chętnych: Przeczytaj Maladie Andrzeja Sapkowskiego i zapisz wnioski dotyczące tekstu. Zwróć uwagę na to, które z elementów średniowiecznego romansu zostały wykorzystane przez współczesnego pisarza w opowiadaniu. Zastanów się nad kreacją głównych bohaterów, nad ich uczuciami i emocjami.
Materiały pomocnicze:
Ryszard Handke, Alfabet kultury w lekturze tekstu literackiego, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.
Jacques Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1995.
Andrzej Sapkowski, Maladie i inne opowiadania, Warszawa 2012.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.
Tekst Maladie może posłużyć jako punkt wyjścia do dyskusji na temat wpływu poprzednich epok na twórczość współczesnych autorów (zajęcia fakultatywne, koło polonistyczne).