Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Cechy adaptacyjne mszaków do życia na lądzie
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz cechy adaptacyjne mszaków w budowie morfologicznej i anatomicznej.
Wykażesz związek między warunkami środowiska lądowego a cechami adaptacyjnymi, które pozwoliły na przystosowanie mszaków do życia na lądzie.
Wymienisz cechy adaptacyjne wybranych przedstawicieli mszaków.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
mapa myśli;
analiza grafiki interaktywnej;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu;
arkusze papieru, flamastry.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel pyta uczniów: „Co jest wspólną cechą wszystkich mszaków?”. Chętni lub wskazani uczniowie udzielają odpowiedzi.
Faza realizacyjna:
Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i rozdaje arkusze papieru A1 oraz flamastry. Uczniowie w grupach przygotowują plakaty w formie mapy myśli dotyczące przydzielonego zagadnienia:
– grupa I – przystosowania mszaków do ograniczonej dostępności wody w środowisku lądowym, utraty wody na drodze parowania oraz zagrożenia wyschnięciem;
– grupa II – przystosowania mszaków do małej gęstości powietrza i gwałtownych ruchów w postaci wiatru; – grupa III – przystosowania mszaków do niewielkiej zawartości dwutlenku węgla w środowisku lądowym; – grupa IV – przystosowania mszaków do dużej dostępności światła w środowisku lądowym. Po upływie wyznaczonego czasu liderzy grup podchodzą do tablicy, zawieszają swój plakat i omawiają dane zagadnienie. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia wiadomości.Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, podali nazwy typowo wykształconych tkanek roślinnych, których funkcjonalnym odpowiednikiem są hydroidy i leptoidy (polecenie nr 1), a następnie udowodnili, że hydroidy i leptoidy są wyspecjalizowanymi komórkami przystosowanymi do transportu substancji (polecenie nr 2). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 2 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna” na innych lekcjach poświęconych mszakom.