Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Czym jest przemiana adiabatyczna gazów?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.

VI. Termodynamika. Uczeń:
9) stosuje pierwszą zasadę termodynamiki do analizy przemian gazowych; rozróżnia przemiany: izotermiczną, izobaryczną, izochoryczną i adiabatyczną gazów;
12) analizuje wykresy przemian gazu doskonałego;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. definiuje przemianę adiabatyczną,

2. wyjaśnia, dlaczego temperatura i ciśnienie gazu zależą od jego objętości.

3. wyjaśnia, dlaczego ciśnienie w przemianie adiabatycznej zmienia się szybciej niż w przemianie izotermicznej,

4. analizuje i interpretuje wykresy przemiany adiabatycznej i izotermicznej.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

- wykład informacyjny,
- pokaz multimedialny,
- analiza pomysłów.

Formy zajęć:

- praca w parach,
- praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

„Zastosowanie I zasady termodynamiki do analizy przemian gazowych”, „I zasada termodynamiki a szczególne przemiany gazu doskonałego”.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

- Wprowadzenie zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
- Odwołanie do wiedzy uczniów o I zasadzie termodynamiki.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel definiuje przemianę adiabatyczną, a następnie inicjuje dyskusję nt. tego, w jaki sposób w przemianie adiabatycznej i izotermicznej zmieniają się: energia wewnętrzna, temperatura i ciśnienie gazu. Nauczyciel stawia pytania:
Czym jest ciśnienie? Czym jest temperatura? Od czego zależy siła wywierana na ścianki naczynie przez cząsteczki gazu? Odpowiadając na te pytania uczniowie, konstruują wiedzę o zależności ciśnienia od objętości w przemianie adiabatycznej. Nauczyciel podaje równanie adiabaty oraz przedstawia wykres adiabaty, następnie uczniowie porównują wykres adiabaty z wykresem izotermy. Uczniowie oglądają film edukacyjny.

Faza podsumowująca:

Uczniowie w parach rozwiązują zadania: 1, 2 i 5 z zestawu ćwiczeń, omawiając wyniki z całą klasą. Poprzez analizę wypowiedzi uczniów nauczyciel określa, w jakim stopniu osiągnięte zostały wyznaczone cele. W razie potrzeby nauczyciel wyjaśnia to, czego uczniowie nie zrozumieli.

Praca domowa:

Rozwiązanie zadań z zestawu ćwiczeń: 3 i 4 obowiązkowo, a pozostałe zadania do wyboru dla chętnych uczniów.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Multimedium można wykorzystać jako podsumowanie lekcji, może też być wykorzystane przez uczniów po lekcji do powtórzenia i utrwalenia wiadomości.