Autor: Anna Juwan

Temat: Krągłouste

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz budowę minoga.

• Wykażesz związek funkcji życiowych minoga ze środowiskiem i trybem życia.

• Przeanalizujesz cechy pozwalające na odróżnienie minogów od innych gromad.

• Opiszesz, czym charakteryzują się śluzice, i wyjaśnisz, dlaczego tych kręgowców nie klasyfikuje się już jako krągłoustych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• mapa myśli;

• praca z filmem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie” i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu. Następnie prosi uczniów o przypomnienie cech kręgowców, po czym omawia z nimi systematykę minoga oraz charakteryzuje wybrane układy i czynności życiowe.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Film”). Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie treści poleceń nr 2 („Wykaż związek pomiędzy budową minogokształtnych a ich przystosowaniem do pasożytnictwa”) oraz 3 („Wymień krągłouste występujące w Polsce. Opisz, jak są one postrzegane przez człowieka z punktu widzenia gospodarki rybackiej”) i informuje, że wykonają je po obejrzeniu filmu. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika film. Uczniowie wykonują w parach polecenia, następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

2. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy i rozdaje arkusze papieru A1 oraz flamastry. Uczniowie w grupach przygotowują plakaty w formie mapy myśli na podstawie treści e‑materiału na temat „Charakterystyka krągłoustych – budowa, funkcje życiowe i środowisko życia”. Po upływie wyznaczonego czasu liderzy grup podchodzą do tablicy, zawieszają swój plakat i prezentują na forum klasy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia wiadomości.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 6 i 7 (odnoszące się do tekstu źródłowego na temat właściwości śluzu ślinic i jego wpływu na życie ryb) w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel pyta uczniów: „Jakie cechy pozwalają na odróżnienie krągłoustych od innych kręgowców?”.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 2 (dotyczące systematyki i polegające na rozpoznaniu u krągłoustych cech niższych strunowców oraz zaawansowanych cech kręgowców) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.

3. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1, 3, 4, 5 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Film” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.