Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Krągłouste
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz budowę minoga.
Wykażesz związek funkcji życiowych minoga ze środowiskiem i trybem życia.
Przeanalizujesz cechy pozwalające na odróżnienie minogów od innych gromad.
Opiszesz, czym charakteryzują się śluzice, i wyjaśnisz, dlaczego tych kręgowców nie klasyfikuje się już jako krągłoustych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
mapa myśli;
praca z filmem.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie” i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu. Następnie prosi uczniów o przypomnienie cech kręgowców, po czym omawia z nimi systematykę minoga oraz charakteryzuje wybrane układy i czynności życiowe.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Film”). Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie treści poleceń nr 2 („Wykaż związek pomiędzy budową minogokształtnych a ich przystosowaniem do pasożytnictwa”) oraz 3 („Wymień krągłouste występujące w Polsce. Opisz, jak są one postrzegane przez człowieka z punktu widzenia gospodarki rybackiej”) i informuje, że wykonają je po obejrzeniu filmu. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika film. Uczniowie wykonują w parach polecenia, następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy i rozdaje arkusze papieru A1 oraz flamastry. Uczniowie w grupach przygotowują plakaty w formie mapy myśli na podstawie treści e‑materiału na temat „Charakterystyka krągłoustych – budowa, funkcje życiowe i środowisko życia”. Po upływie wyznaczonego czasu liderzy grup podchodzą do tablicy, zawieszają swój plakat i prezentują na forum klasy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia wiadomości.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 6 i 7 (odnoszące się do tekstu źródłowego na temat właściwości śluzu ślinic i jego wpływu na życie ryb) w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel pyta uczniów: „Jakie cechy pozwalają na odróżnienie krągłoustych od innych kręgowców?”.
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 2 (dotyczące systematyki i polegające na rozpoznaniu u krągłoustych cech niższych strunowców oraz zaawansowanych cech kręgowców) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia 1, 3, 4, 5 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Film” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.