SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Wody lądowe – powierzchniowe, podziemne i źródła – powtórzenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy i rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

Zakres podstawowy: IV. Hydrosfera: zasoby wód na Ziemi, morza, prądy morskie, sieć rzeczna, lodowce.

Uczeń:

1) wyjaśnia zróżnicowanie rodzajów i wielkości zasobów wód na Ziemi oraz we własnym regionie;

4) wyjaśnia zróżnicowanie sieci rzecznej na Ziemi;

5) wyjaśnia proces powstawania lodowców i przedstawia ich występowanie na Ziemi;

6) przedstawia wpływ zanikania pokrywy lodowej w obszarach okołobiegunowych na gospodarkę, życie mieszkańców i ich tożsamość kulturową.

Zakres rozszerzony: IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.

Uczeń:

2) wyróżnia rodzaje wód podziemnych, w tym występujących w okolicy szkoły oraz wyjaśnia powstawanie źródeł;

3) przedstawia uwarunkowania występowania wód podziemnych oraz ich znaczenie gospodarcze;

4) rozpoznaje i opisuje cechy ustrojów rzecznych na świecie, w tym ustroju rzeki płynącej najbliżej jego szkoły;

5) wyjaśnia powstawanie różnych typów jezior na Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje cykl hydrologiczny,

• porównuje przyczyny dodatniego i ujemnego bilansu wodnego w wybranych regionach świata,

• wymienia rodzaje, sposób powstawania i właściwości wód podziemnych,

• opisuje warunki powstawania i typy lodowców,

• charakteryzuje i porównuje ustroje rzeczne wybranych rzek na świecie,

• dokonuje podziału jezior według różnych kryteriów oraz charakteryzuje genezę wybranych jezior,

• wymienia prawidłowości dotyczące rozmieszczenia wód powierzchniowych,

• ocenia znaczenie wód powierzchniowych i podziemnych dla życia i gospodarki człowieka,

• wyjaśnia pojęcie źrodła i omawia podział źródeł.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, prezentacja, odwrócona klasa

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Bajkiewicz‑Grabowska E., Mikulski Z., Hydrologia ogólna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.

Choiński A., Jeziora kuli ziemskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Choiński A., Kaniecki A., Wielka encyklopedia geografii świata, t. 4: Wody Ziemi, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1996.

Jania J., Zrozumieć lodowce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.

Pazdro Z., Kozerski B., Hydrogeologia ogólna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1990, [online], dostępny w internecie: https://rivers.codefornature.org/#/map (dostęp 28.12.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel dzieli uczniów na grupy i prosi o przygotowanie prezentacji multimedialnych na temat wybranego zagadnienia związanego z niniejszym e‑materiałem. Uczniowie ustalają z nauczycielem: zakres tematyczny prezentacji (w zależności od ich preferencji, zainteresowań), szacunkowy czas ich trwania i źródła informacji – nauczyciel proponuje zapoznać się z e‑materiałem powtórzeniowym, innymi e‑materiałami opisującymi szczegółowo dane zagadnienia oraz literaturą (m.in. wskazaną wyżej).

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat pojęcia i zakresu badań hydrologii.

Faza realizacyjna

• Uczniowie przedstawiają swoje prezentacje. Po każdym wystąpieniu następuje klasowa dyskusja. Nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie, posiłkując się wyświetlonym na ekranie fragmentem bloku „Przeczytaj” lub grafiką interaktywną.

• W następnej kolejności nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat innych, wybranych zagadnień, które nie zostały omówione podczas prezentacji.

• Uczniowie rozwiązują zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych.

Faza podsumowująca

• Uczniowie układają po trzy pytania podsumowujące dla kolegi/koleżanki. Pytania i odpowiedzi następują na zmianę w parach.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach, biorąc pod uwagę zaangażowanie i możliwości uczniów.

• Przypomnienie celów zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Korzystając z dostępnych źródeł informacji, scharakteryzuj wybrane jezioro z Twojego regionu.

• Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas innych lekcji dotyczących hydrosfery (zakres podstawowy: IV. 1, IV. 4, IV. 5; zakres rozszerzony: IV. 2, IV. 3, IV. 4, IV. 5), w tym lekcji powtórzeniowych do egzaminu maturalnego.