Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Modulatory przekaźnictwa synaptycznego
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Porównasz neuroprzekaźnik i modulator synaptyczny.
Podasz przykłady modulatorów synaptycznych.
Wyjaśnisz mechanizm działania toksyny botulinowej na organizm człowieka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
analiza animacji;
praca z filmem;
śniegowa kula;
gwiazda pytań.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu;
arkusze papieru A3 z ilustracją gwiazdy.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Modulatory przekaźnictwa synaptycznego”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 2 (w którym mają za zadanie uzupełnić tekst dotyczący tematu lekcji) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla temat i cele lekcji zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.
Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenie. Może wyświetlić odpowiedzi uczniów na tablicy interaktywnej. Prosi wybranego ucznia o uzasadnienie swojego rozwiązania.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Animacja 3D”). Nauczyciel prosi uczniów, by wykonali polecenie nr 1 do multimedium: „Wskaż różnice między neuroprzekaźnikiem i modulatorem synaptycznym (neuromodulatorem)”. Następnie wyświetla film, a uczniowie na jego podstawie weryfikują swoje odpowiedzi.
Kula śniegowa. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą kuli śniegowej, wykonując na podstawie e‑materiału następujące polecenia:
– Podaj dwa przykłady modulatorów synaptycznych (neuromodulatorów) i opisz ich rolę w organizmie.
– Scharakteryzuj rolę neuroprzekaźników.
– Wskaż różnice między neuroprzekaźnikiem i modulatorem synaptycznym.
Nauczyciel objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy:
1) najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać odpowiedzi;
2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
4) uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje;
5) przedstawiciele poszczególnych zespołów 8‑osobowych zaprezentują na forum klasy uzgodnione w grupie odpowiedzi.Gwiazda pytań. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru A3 z ilustracją gwiazdy. Zadaniem uczniów jest umieszczenie na ramionach gwiazdy pięciu pytań dotyczących tematu lekcji.
Każdy zespół po napisaniu pytań przekazuje gwiazdę innej grupie, zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara. Teraz zadaniem uczniów jest udzielenie odpowiedzi na zadane pytania na podstawie wiadomości znajdujących się w e‑materiale.
Uczniowie swoje odpowiedzi zapisują na otrzymanym arkuszu papieru A3. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje gwiazdy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje, wyjaśnia wątpliwości.Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 6 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego – uporządkować w logiczny ciąg konsekwencje działania toksyny botulinowej) oraz ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu do zadania 6 – określić, czy toksyna botulinowa jest dla człowieka endogennym czy egzogennym modulatorem synaptycznym) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 3 i 4 z sekcji „Sprawdź się”.
Dla chętnych: Obejrzyj film „Dla zainteresowanych” w sekcji „Animacja 3D” i wykonaj ćwiczenie nr 8.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z materiałem w sekcji „Animacja 3D”, aby przygotować się do późniejszej pracy.