SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Problem gettoizacji przestrzeni miast polskich

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa III

Podstawa programowa

XV. Zróżnicowanie społeczno‑kulturowe Polski: regiony etnograficzne, poziom życia, zachowania prokreacyjne Polaków, zalety i wady życia na wsi i w mieście, cechy miast, zaangażowanie w działalność społeczną, preferencje wyborcze, partycypacja społeczna, ubóstwo, wykluczenie i solidarność społeczna.

Uczeń:

5) dostrzega problem gettoizacji przestrzeni miasta, jego przyczyny i konsekwencje.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie gettoizacji,

• wymienia przyczyny powstawania osiedli grodzonych w Polsce,

• charakteryzuje wygląd i funkcjonowanie osiedli grodzonych w Polsce,

• na podstawie analizy SWOT proponuje zalety i wady funkcjonowania osiedli grodzonych w Polsce.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Brodowski P., Kształtowanie przestrzeni wewnątrz osiedli zamkniętych: przykład Torunia, „Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum” 2009, t. 8, nr 4, s. 25–32.

Łątkowska A., Osiedla grodzone w Toruniu i ich postrzeganie wśród mieszkańców miasta, „Rocznik Toruński” 2018, nr 45, s. 255–271.

Owczarek D., Zamknięte osiedla, czyli dylemat współczesnych polskich miast. Badanie porównawcze mieszkańców zamkniętych i otwartych osiedli w Warszawie, „Przegląd Socjologiczny” 2011, t. 60, nr 2–3, s. 365–391.

Ptak, J., Serafin P., Osiedla grodzone i ocena ich zamknięcia w krakowskiej dzielnicy Podgórze, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2017, nr 6, s. 123–142.

Tobiasz‑Lis P., Osiedla grodzone w Łodzi. Przyczyny i konsekwencje zjawiska, „Space – Society – Economy” 2011, nr 10, s. 99–114.

Węcławowicz G., Geografia społeczna miast, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat plusów i minusów życia w mieście oraz struktury przestrzennej miast w Polsce.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel zadaje uczniom pytanie, z czym kojarzy im się słowo „gettoizacja”. Chętni uczniowie zapisują swoje skojarzenia na tablicy. Po tym zadaniu nauczyciel wyświetla na ekranie podrozdział e‑materiału pt. „Gettoizacja” i wyjaśnia, czego dotyczy pojęcie

• Następnie nauczyciel prowadzi z uczniami dialog o osiedlach grodzonych. Uczniowie wypowiadają się na temat tego, czy ktoś z nich mieszka lub był kiedykolwiek na osiedlu grodzonym oraz jakie są ich zdania na ten temat. Omawiają wygląd i funkcjonowanie tego typu osiedli. Nauczyciel wyświetla na ekranie wprowadzenie do e‑materiału i prosi uczniów o ich zdanie na temat treści w nim zawartych.

• Kontynuując rozmowę, nauczyciel wyświetla przykład jednego z osiedli grodzonych w Toruniu (część „Przeczytaj”) i omawia jego przykład.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Pierwsza grupa ma za zadanie wypisać jak najwięcej przyczyn powstawania osiedli grodzonych. Druga grupa przygotowuje listę zalet tego typu osiedli. Natomiast grupa trzecia jest odpowiedzialna za wskazanie ich wad.

• Po zakończonym zadaniu nauczyciel prosi grupę 1 o przedstawienie wyników pracy. Pozostali uczniowie włączają się w dyskusję, nad przebiegiem której czuwa nauczyciel. Na koniec tego etapu nauczyciel uzupełnia i weryfikuje propozycje uczniów, posługując się wyświetlonym na ekranie fragmentem „Przeczytaj” pt. „Przyczyny powstawania osiedli grodzonych”. Podobne czynności następują w przypadku prezentacji wyników grupy 2 i 3, przy czym nauczyciel, po omówieniu wyników ich pracy, prosi uczniów o wykonanie poleceń z bloku tekstowego.

• W kolejnej części lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z części „Sprawdź się”. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka z nich.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez wysłuchanie audiobooka i przegląd galerii grafik.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Przeprowadzenie ankiety lub wywiadu z osobami mieszkającymi na osiedlu grodzonym i osobami z bliskiego sąsiedztwa tego typu osiedla. Ankieta lub wywiad mają dotyczyć zalet i wad funkcjonowania osiedli grodzonych. Zadaniem uczniów jest zaprojektowanie ankiety lub pytań otwartych do wywiadu, opracowanie wyników przeprowadzonych badań i przeprowadzenie analizy porównawczej. Zadanie można wykonać w większych grupach lub całą klasą. Przed wykonaniem zadania nauczyciel powinien poinstruować uczniów oraz wspólnie z nimi przeprowadzić badania pilotażowe.

• Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Audiobook może zostać wykorzystany podczas zajęć dotyczących zalet i wad życia w miastach różnej wielkości (zakres rozszerzony: XV. 4).