Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: San Andreas
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa/cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna.
1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.
2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.
4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda‑człowiek‑gospodarka.
III. Kształtowanie postaw.
1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.
3. Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.
Treści nauczania:
V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.
Uczeń:
9) wyjaśnia wpływ procesów geologicznych na powstanie głównych struktur tektonicznych i ukształtowanie powierzchni Ziemi na wybranych przykładach;
XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.
Uczeń:
3) przedstawia genezę i skutki geologicznych zagrożeń (wulkanizm, trzęsienia ziemi, powstawanie lejów krasowych).
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne. Uczeń:
Dowiaduje się czym jest uskok transformacyjny San Andreas i gdzie się znajduje.
Potrafi opisać genezę uskoku.
Potrafi określić wpływ procesów tektonicznych na rzeźbę terenu w obrębie uskoku San Andreas.
Określa skutki trzęsień ziemi w rejonie uskoku San Andreas.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE
Formy zajęć: praca indywidualna
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy,
Materiały pomocnicze:
Klimaszewski M., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003,
Mizerski W., Uskok San Andreas w Kalifornii, „Poznaj Świat” nr 1 (290), Rok XXV, styczeń 1977,
Mizerski W., Geologia dynamiczna dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca:
przedstawienie celów lekcji
wprowadzenie do tematu lekcji poprzez krótkie omówienie/przypomnienie informacji dotyczących ruchów płyt litosfery i skutków ich kolizji.
Faza realizacyjna:
prośba do uczniów o przeczytanie wstępu do e‑materiału,
omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu edukacyjnego z e‑materiału, a następnie przeanalizowanie grafiki interaktywnej z e‑materiału, wykonanie poleceń, oraz przedstawienie rezultatów na forum klasy,
wyświetlenie na ekranie filmu edukacyjnego z e‑materiału, w którym są wyjaśnione najważniejsze zagadnienia związane z uskokiem San Andreas; w trakcie projekcji filmu uczniowie prowadzą notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela),
pytania kontrolne nauczyciela po zakończeniu wyświetlania filmu, sprawdzające poprawność przyswojonych przez uczniów informacji, uzupełnienie przez nauczyciela informacji przedstawionych w filmie,
wyświetlenie na ekranie grafiki komputerowej z e‑materiału, przedstawiającej miejsca, w których od połowy XIX wieku doszło do największych trzęsień ziemi na obszarze Kalifornii; omówienie ich przez nauczyciela w interakcji z uczniami,
kilkuminutowa praca uczniów służąca wykonaniu poleceń do filmu edukacyjnego i grafiki interaktywnej; prezentacja rezultatów przez wybranych uczniów na forum klasy; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia,
dyskusja podsumowująca omówione podczas lekcji treści, w trakcie której uczniowie, w interakcji z nauczycielem, formułują prawidłowości dotyczące procesów zachodzących w strefie uskoków transformacyjnych i ich skutków dla środowiska przyrodniczego i człowieka,
sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie informacji uzyskanych w czasie lekcji.
Faza podsumowująca:
podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów,
ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa:
zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału,
Praca pisemna (do wyboru):
Zastanów się, jakie metody zapobiegania zagrożeniom związanym z trzęsieniami ziemi można stosować na obszarze Kalifornii.
Skorzystaj z innych źródeł informacji i wskaż rejony świata (poza Kalifornią), gdzie występują uskoki transformacyjne. Uwzględnij lądy i dna oceaniczne.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Zawarte w e‑materiale film edukacyjny i grafika interaktywna oraz pozostałe schematy i ilustracje mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego litosfery. Będą przydatne także podczas innych lekcji dotyczących zagadnień litosfery, np. procesów endogenicznych i tektonicznych występujących w różnych rejonach świata.