Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Projekt fenomenologii
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne. Uczeń:
zna podstawowe pojęcia fenomenologii Edmunda Husserla;
wyjaśnia na czym polega metoda fenomenologiczna;
rozumie, czym jest ja transcendentalne i w jaki sposób konstytuuje postrzeganą rzeczywistość.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
metoda dociekań filozoficznych;
praca z multimedium;
dyskusja za i przeciw.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia e‑materiał: „Projekt fenomenologii” uczestnikom zajęć. Prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie mają za zadanie przygotować przykłady z tekstów kultury oraz z życia ilustrujące zagadnienia związane z tematem lekcji.
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”.
Faza wprowadzająca:
Przedstawienie wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika tematu lekcji i celów zajęć. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Zalogowany na platformie nauczyciel sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym przed lekcją e‑materiałem. Wybrani uczniowie prezentują efekty pracy w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje o swoje przykłady. Tę część lekcji kończy krótka dyskusja wokół poruszonej tematyki. Po zakończeniu dyskusji chętna lub wybrana osoba przedstawia wnioski.
Faza realizacyjna:
Metoda dociekań. Uczniowie pracują w zespołach 4‑osobowych metodą dociekań filozoficznych Lipmana. Przebieg pracy:
– zapoznanie się z materiałem filmowym w sekcji „Mapa myśli”;
– wykonanie polecenia 1 do multimedium w e‑materiale;
– sformułowanie pytań do treści multimedium przez uczniów;
– wybór jednego z pytań, które mogłoby posłużyć wspólnej dyskusji.
Przygotowanie uczniów do dyskusji.
Nauczyciel wybiera moderatora, który poprowadzi dyskusję, oraz obserwatora, który na końcu podsumuje jej przebieg.
Dyskusja nad wybranym tematem z uwzględnieniem odmiennych stanowisk. Moderator zachęca uczniów do precyzyjnego formułowania argumentów za i przeciw, szukania powiązań między omawianymi stanowiskami oraz odpowiedzi na pojawiające się w trakcie dyskusji pytania.
Wybrany uczeń podsumowuje dyskusję.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium w sekcji „Audiobook”. Uczniowie odczytują polecenie: 1 i 2 i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Mapa myśli”. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.
Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wspólnie z uczniami poddaje refleksji proces dydaktyczny: czego się uczniowie nauczyli, czy osiągnęli założone cele?
Nauczyciel zadaje uczniom pytania: 1. Na czym polega metoda fenomenologiczna? 2. Czym różni się redukcja fenomenologiczna od redukcji ejdetycznej?
Praca domowa:
Przedstaw krótki opis dowolnego wydarzenia tak, by niektóre elementy tego opisu były pisane z perspektywy zwykłego ja, a niektóre z perspektywy ja transcendentalnego. Określ różnice między tymi opisami.
Materiały pomocnicze:
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2005.
Hadot P., Filozofia jako ćwiczenie duchowe, tłum. P. Domański, Warszawa 2003.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.