Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Główne etapy organogenezy człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz główne etapy organogenezy u człowieka.

• Wskażesz, jakie zawiązki narządów powstają z trzech listków zarodkowych.

• Wyjaśnisz jak przebiega gastrulacja i neurulacja.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• metaplan;

• ćwiczenia interaktywne.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Główne etapy organogenezy człowieka”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prosi o przypomnienie, czym są listki zarodkowe. Następnie wyświetla mapę myśli zawartą w e‑materiale i prosi uczniów, by przyporządkowali nazwy organów i tkanek do trzech podstawowych listków zarodkowych, z których powstają (polecenie nr 1).

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem – linia czasu. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każda z grup ma za zadanie, na podstawie wiadomości z sekcji „Przeczytaj”, opisać za pomocą linii czasu przebieg organogenezy u człowieka, z zastosowaniem symboli, rysunków i opisów. Wybrane grupy prezentują swoje linie czasu.

2. Praca z animacją pt. „Neurulacja jako przykład jednego z etapów organogenezy”. Uczniowie zapoznają się z materiałem. Prowadzący zajęcia prosi podopiecznych, by pracując w parach, wyjaśnili, czym jest neurulacja, oraz scharakteryzowali, jak przebiega drugi etap neurulacji u człowieka. Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie, pracując samodzielnie, opisują znaczenie okresu zarodkowego dla prawidłowego rozwoju człowieka. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Wybrana osoba losuje kartkę z jednym z kluczowych zagadnień poznanych w czasie lekcji (zob. materiały pomocnicze). Układa pytanie do wylosowanego zagadnienia. Ochotnicy odpowiadają na nie. Osoba, która poprawnie udzieli odpowiedzi, losuje kolejną kartkę i układa pytanie do kolejnego zagadnienia.

2. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:

• Nauczyciel może wykorzystać animację na lekcji „Neurulacja i powstawanie struny grzbietowej i somitów”.