Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Konserwatyzm i katolicka nauka społeczna

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

1) wyjaśnia, czym są potrzeby człowieka i ustala ich hierarchię, uwzględniając społecznie akceptowany system aksjologiczny.

II. Społeczeństwo obywatelskie.

Uczeń:

3) przedstawia funkcjonujące w Rzeczypospolitej Polskiej kościoły i inne związki wyznaniowe.

IV. Prawa człowieka i ich ochrona.

Uczeń:

7) wykazuje różnice w przestrzeganiu praw człowieka w państwie demokratycznym i niedemokratycznym; przedstawia problem łamania praw człowieka w wybranym państwie niedemokratycznym.

VII Współczesne stosunki międzynarodowe.

Uczeń:

3) wyjaśnia pojęcie globalizacji i wykazuje jej formy i skutki w sferze polityki, kultury i społeczeństwa; diagnozuje wpływ na ten proces podmiotów prawa międzynarodowego; przedstawia najważniejsze wyzwania związane z procesem globalizacji.

Zakres rozszerzony

II. Różnorodność kulturowa.

Uczeń:

7) charakteryzuje religię jako zjawisko społeczne; analizuje religijność we współczesnym społeczeństwie polskim i porównuje ją z religijnością w innym społeczeństwie.

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

6) porównuje założenia myśli liberalnej i konserwatywnej;

7) porównuje założenia myśli socjaldemokratycznej i katolickiej nauki społecznej;

8) przedstawia założenia faszyzmu, nazizmu i komunizmu oraz dokonuje ich krytyki z punktu widzenia praw człowieka i demokracji;

11) analizuje kwestię pojmowania równości, wolności i sprawiedliwości w różnych nurtach myśli politycznej.

XII. Prawa człowieka i ich ochrona międzynarodowa.

Uczeń:

1) przedstawia ideę oraz historyczny rozwój praw człowieka; rozróżnia generacje praw człowieka, stosując pojęcia praw negatywnych i pozytywnych oraz wskazując na inny stopień ich ochrony;

2) przedstawia kwestie urzeczywistnienia wybranej wolności człowieka i stopnia jej ograniczenia związanego z prawami innych osób lub porządkiem publicznym.

XIII. Ład międzynarodowy.

Uczeń:

7) charakteryzuje wpływ globalnych korporacji na współczesną politykę, gospodarkę i społeczeństwo.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje głównych teoretyków konserwatyzmu i katolickiej nauki społecznej;

• charakteryzuje najważniejsze postulaty katolickiej nauki społecznej;

• analizuje typy poleceń do ćwiczeń dotyczących katolickiej nauki społecznej;

• ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• analiza tekstu źródłowego;

• wzajemne odpytywanie się;

• „odpowiadam za ciebie”;

• kostka mentalna.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Uczniowie mają za zadanie przypomnieć sobie wiadomości dotyczące konserwatyzmu i katolickiej nauki społecznej w celu aktywnego uczestnictwa w lekcji podsumowującej.

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

2. Podział klasy na dwa zespoły. Pierwszy przygotowuje mapę mentalną dotyczącą  konserwatyzmu; drugi – mapę dotyczącą katolickiej nauki społecznej. Następnie prowadzący wspólnie z uczniami weryfikuje odpowiedzi.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każda wybiera spośród siebie osobę koordynującą działania.

2. Grupy otrzymują po trzy arkusze, na których zapisywać będą pytania dla grup przeciwnych.

3. Uczniowie zostają poinformowani, że na dzisiejszej lekcji będą pracować metodą wzajemnego odpytywania się i „odpowiadam za ciebie” – w razie konieczności nauczyciel wyjaśnia, na czym one polegają. Uczniowie samodzielnie przygotowują po trzy pytania dla grup przeciwnych (liczbę pytań dla grup można zwiększyć, wszystko zależy od liczebności klasy i współpracy między uczniami), korzystając z wszystkich części e‑materiału: podsumowania, audiobooka i ćwiczeń z tekstami źródłowymi. Zadaniem osoby koordynującej jest przydzielenie poszczególnych materiałów członkom zespołu do przeanalizowania i zapisania przykładowych pytań dla przeciwników. Następnie wszyscy członkowie grupy weryfikują pytania i zapisują na arkuszach.

4. W czasie gdy grupy pracują, nauczyciel przygotowuje tabelę na punktację grup.

5. Po wyznaczonym czasie każda z grup zadaje pytania przeciwnikom. Utrudnienie polega na tym, że grupa, która zadaje pytania, wybiera osobę do odpowiedzi. Jeśli odpowie prawidłowo, grupa otrzymuje 2 pkt., jeśli ma problem z odpowiedzią, może wybrać sobie z grupy kolegę do pomocy (metoda „odpowiadam za ciebie”), gdy zostanie udzielona odpowiedź, grupa otrzymuje 1 pkt, jeżeli nie udzieli odpowiedzi, nie otrzymuje punktu.

6. Gdy grupy wyczerpią wszystkie przygotowane pytania, następuje podsumowanie.

Faza podsumowująca

1. Jako podsumowanie lekcji chętni/wybrani uczniowie rzucają kostką mentalną i odpowiadają na pytania umieszczone na ściankach kostki.

Pytania na ściankach kostki:

• Czego jeszcze chcesz się dowiedzieć na dzisiejszej lekcji?

• Jak, twoim zdaniem, najlepiej nauczyć kogoś tego materiału?

• Co z tej lekcji jest dla ciebie ważne?

• Co zaskoczyło cię na dzisiejszej lekcji?

• Co z tej lekcji powinniśmy zapamiętać?

• Znak zapytania.

Jeśli wypadnie znak zapytania, osoba sama wybiera pytanie, na które chciałaby odpowiedzieć. Następnie przekazuje kostkę następnej osobie.

2. Grupa, która uzyska najwyższą liczbę punktów, otrzymuje oceny cząstkowe (nauczyciel przed pracą w grupach może przedstawić kryterium oceniania, wówczas wszystkie grupy i wszyscy uczniowie zostaną ocenieni).

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia z sekcji Sprawdź się wskazane przez nauczyciela.

Jeśli podczas koordynowania pracy uczniów nauczyciel zauważy, że któraś grupa lub uczniowie mają braki w danym materiale, może zadać dodatkową pracę domową, aby je uzupełnić.

Materiały pomocnicze:

Roger Scruton, Czym jest konserwatyzm?, Poznań 2002.

Jan Paweł II, Centesimus Annus, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 2005, s. 683–684.

Brad Miner, Zwięzła encyklopedia konserwatyzmu, tłum. T. Bieroń, Poznań 1999, s. 232–234.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może być wykorzystany przez uczniów jako element prezentacji multimedialnej na temat konserwatyzmu.