SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Formy oraz rodzaje rzeźby terenu powstałe w wyniku erozyjnej działalności lądolodów

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje erozyjną działalność lądolodów,

• wymienia rodzaje erozyjnej działalności lądolodów,

• charakteryzuje różne formy rzeźbotwórczej działalności lądolodów.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: obserwacja pośrednia, pogadanka, dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (praca z mapą, z tekstem e‑materiału, z animacją 3D)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/ monitor dotykowy/ tablety, e‑materiał, podręcznik, atlasy geograficzne, ścienna mapa Polski, fotografie lądolodu (np. na Antarktydzie)

Materiały pomocnicze

Klimaszewski M., Geomorfologia, PWN, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne, sprawdzenie pracy domowej.

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi o przypomnienie warunków powstawania lądolodów, miejsc, gdzie dawniej one występowały (nawiązanie do rzeźby polodowcowej w Polsce) i gdzie występują współcześnie (uczniowie wskazują te miejsca na mapie fizycznej świata). Przy przypominaniu warto przedstawić uczniom fotografie współczesnego lądolodu na Antarktydzie lub na Grenlandii (jako tło pogadanki).

• Następnie nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel przypomina, że działalność lądolodu może być erozyjna i akumulacyjna. Prosi uczniów o zapoznanie się z animacją zawartą w e‑materiale i wyjaśnienie, na czym polega erozja glacjalna.

• Nauczyciel prosi o odszukanie w e‑materiale informacji o różnych rodzajach erozji lądolodu.

• Uczniowie wyszukują także informacje na temat tego, na czym polegają wymienione rodzaje erozji.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – każda grupa przygotowuje mapę myśli na temat skutków erozji lądolodu, z wyszczególnieniem poznanych rodzajów erozji.

• Uczniowie otrzymują duże arkusze papieru. Poszukują informacji o skutkach erozji lądolodów, o powstałych formach, dyskutują nad treścią i formą przedstawienia tematu.

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu przedstawiciele grup prezentują mapy myśli na forum klasy.

• Nauczyciel uzupełnia ewentualne braki i inicjuje dyskusję.

• Po zakończeniu dyskusji uczniowie mają za zadanie napisać krótką notatkę z wyszczególnieniem rodzajów erozyjnej działalności lądolodu i powstałych w ich wyniku form.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie w parach wykonują wybrane przez nauczyciela ćwiczenia.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było dla nich łatwe, trudne, ciekawe.

Praca domowa

• Korzystając z różnych źródeł informacji, podaj przykłady erozyjnej działalności lądolodów (z podziałem na detersję, detrakcję i egzarację), nadal widoczne w krajobrazie polskich pojezierzy.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Animację 3D i audiobooka można wykorzystać podczas lekcji dotyczącej związków pomiędzy budową geologiczną a cechami ukształtowania powierzchni (zakres podstawowy: XIV. 4) oraz na lekcji powtórzeniowej z działu „Litosfera” (zakres podstawowy: V). Animację i audiobooka można wykorzystać także w trakcie lekcji dotyczącej wpływu lądolodu na środowisko przyrodnicze pojezierzy i nizin w Polsce (zakres rozszerzony: XIII. 5).