Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Odbicie i załamanie fal w zadaniach

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach;
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
X. Fale i optyka. Uczeń:
6) stosuje prawo odbicia i prawo załamania fal na granicy dwóch ośrodków; posługuje się pojęciem współczynnika załamania ośrodka; oblicza kąt graniczny.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. opisuje naturę różnych rodzajów fal;

2. zapisuje prawo odbicia fali od powierzchni;

3. zapisuje prawo załamania fali przy przejściu przez granicę dwóch ośrodków;

4. analizuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia;

5. stosuje prawa odbicia i załamania fal do rozwiązywania różnych problemów.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

monitor interaktywny lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Prawo odbicia”, „Prawo załamania fal”, „Co to jest całkowite wewnętrzne odbicie?”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie, zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
Odwołanie do wiedzy uczniów o prawach odbicia i załamania fali.

Faza realizacyjna:

Uczniowie przypominają, czym jest fala oraz prawa odbicia i załamania fali. Nauczyciel wyświetla Rys. 4, ilustrujący pojęcie kąta granicznego, a uczniowie wyprowadzają wzór na kąt graniczny.
Uczniowie w grupach rozwiązują zadanie 5, 6 i 8 z zestawu ćwiczeń.
Następnie wspólnie lub indywidualnie oglądają film samouczek, poświęcony analogii pomiędzy prawem załamania a zadaniem optymalizacyjnym z kinematyki. Potem rozwiązują polecenia zamieszczone pod filmem i dyskutują o problemach, na które wskazują komentarze do zadań i filmu.

Faza podsumowująca:

Uczniowie odnoszą się do postawionych sobie celów lekcji, ustalają które osiągnęli a które wymagają jeszcze pracy, jakiej i kiedy. W razie potrzeby nauczyciel dostarcza im informację zwrotną kształtującą.

Praca domowa:

Zadania z zestawu ćwiczeń: 1‑4 obowiązkowo i do wyboru jedno z pozostałych zadań.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film samouczek może być także wykorzystany, jako materiał rozszerzający wiedzę uczniów. Można go użyć przy lekcjach odwróconych, do dyskusji na temat przyczynowości w fizyce, biologii, filozofii.