SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyczyny zjawisk wulkanicznych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

2) wyjaśnia przebieg głównych procesów wewnętrznych prowadzących do urozmaicenia powierzchni Ziemi (ruchy epejrogeniczne, ruchy górotwórcze, wulkanizm, plutonizm, trzęsienia ziemi).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia przyczyny zjawisk wulkanicznych,

• wyjaśnia, gdzie występują zjawiska wulkaniczne, wiążąc występowanie zjawisk wulkanicznych z granicami płyt litosfery oraz plamami gorąca.

Strategie nauczania: konektywizm, konstruktywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa myśli / plakat, metody operatywne (praca z tekstem e‑materiału, filmem edukacyjnym, mapą)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna / monitor dotykowy / tablety, e‑materiał, atlasy, mapa fizyczna świata, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze

Książkiewicz M., Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.

Mizerski W., Geologia dynamiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie terminów: magmatyzm, plutonizm, wulkanizm, płyty litosfery.

• Następnie uczniowie przedstawiają różnice między plutonizmem a wulkanizmem.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Wykorzystując część „Przeczytaj” e‑materiału (oraz zawartą w niej mapę płyt litosferycznych), uczniowie przedstawiają przyczyny wulkanizmu; porównują w atlasie mapę rozmieszczenia wulkanów z mapą Geologia – tektonika (wskazują zależności między zjawiskami) – dyskusja na forum klasy.

• Uczniowie wskazują na ściennej mapie fizycznej świata miejsca występowania wulkanów (w tym Pacyficzny Pierścień Ognia) – nazywają kilka najbardziej znanych wulkanów (np. wybierają z zaznaczonych w atlasie).

• Wyjaśniają termin: plama gorąca (e‑materiał); omawiają powstanie np. Hawajów.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy (cztery lub sześć) – prosi ich o zapoznanie się z filmem edukacyjnym.

• Korzystając z informacji zawartych w filmie, uczniowie na forum klasy omawiają podział wulkanów (typy wulkanów) według różnych kryteriów oraz produkty wybuchu wulkanu.

• Następnie uczniowie otrzymują arkusze papieru i pisaki – w grupach tworzą mapę myśli dotyczącą genezy zjawisk wulkanicznych. W trakcie pracy uczniowie mogą korzystać z e‑materiału oraz dostępnych źródeł informacji.

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu uczniowie prezentują rezultaty pracy. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wypowiedzi uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń w e‑materiale – w zależności od tempa pracy uczniowie indywidualnie wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń.

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było interesujące, łatwe, trudne, do czego ta wiedza może się przydać uczniom.

Praca domowa

• Wyjaśnij powstanie wulkanów na Islandii i na Sumatrze.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny można wykorzystać w toku lekcji dotyczącej genezy i skutków geologicznych zagrożeń, m.in. wulkanizmu (zakres rozszerzony: XVIII. 3). Znajdzie zastosowanie podczas realizacji tematów „Budowa i typy wulkanów według różnych kryteriów” oraz „Produkty erupcji wulkanicznych”. Film edukacyjny może zostać wykorzystany również na lekcjach powtórzeniowych z działu V (zakres podstawowy i rozszerzony).