Dla nauczyciela
Scenariusz lekcji
Autor: Zyta Sendecka
Przedmiot: biologia
Temat: Bakterie Gram‑dodatnie i Gram‑ujemne
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
opisuje różnice w budowie ściany komórkowej bakterii;
przeprowadza barwienie metodą Grama;
rozpoznaje na preparacie mikroskopowym bakterie Gram‑dodatnie i Gram‑ujemne;
wyjaśnia zasadę podziału bakterii na dwie grupy: Gram‑dodatnich i Gram‑ujemnych;
uzasadnia znaczenie barwienia bakterii metodą Grama.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
strategia eksperymentalno‑obserwacyjna.
Metody i techniki nauczania:
modelowanie, pokaz;
wirtualne laboratorium;
obserwacja bezpośrednia.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
preparaty trwałe wybarwionych bakterii Gram‑dodatnich i Gram‑ujemnych;
mikroskopy świetlne.
Przed lekcją
Wykorzystując wiedzę zdobytą na poprzedniej lekcji, uczniowie przygotowują w grupach z dowolnych materiałów model ściany komórkowej bakterii Gram‑dodatnich i Gram‑ujemnych.
Przebieg zajęć
Faza wstępna
Nauczyciel wybiera grupę, która demonstruje i opisuje model budowy wylosowanej ściany komórkowej bakterii: Gram‑dodatniej lub Gram‑ujemnej. Inna wybrana grupa przedstawia i omawia drugi rodzaj ściany komórkowej bakterii. Nauczyciel ocenia prace uczniów. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne nr 1 i 2.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prezentuje postać Hansa Christiana Grama.
Uczniowie, pracując indywidualnie, przeprowadzają doświadczenie opisane w wirtualnym laboratorium. Na przygotowanych kartach pracy uzupełniają wyniki i wniosek z doświadczenia.
Każda para uczniów przeprowadza obserwację mikroskopową preparatu trwałego bakterii Gram‑dodatnich i Gram‑ujemnych. Zadaniem uczniów jest wykonanie na karcie pracy dokumentacji obserwacji w postaci rysunku biologicznego. Karty pracy oddają nauczycielowi do oceny.
Faza podsumowująca
Nauczyciel prosi uczniów, aby wyszukali (np. w internecie) i zaprezentowali informacje na temat praktycznego zastosowania barwienia metodą Grama.
W ramach podsumowania nauczyciel prosi uczniów, by każdy z nich ułożył pytanie testowe jednokrotnego wyboru. Pytanie ma odnosić się do zagadnień poruszanych na lekcji. Następnie uczniowie w parach wymieniają się zadaniami. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonania zadania.
Praca domowa
Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 i 8.
Materiały pomocnicze
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania wirtualnego laboratorium
Wirtualne laboratorium powinno zostać wykorzystane w fazie realizacyjnej lekcji. Każdy uczeń powinien samodzielnie, w określonym przez nauczyciela czasie, przeprowadzić wirtualne barwienie bakterii.