Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Mniejsze szkoły sokratejskie: cynicy, megarejczycy i cyrenaicy
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Poznasz szkoły filozoficzne cyników i megarejczyków i cyrenaików.
Zrekonstruujesz stanowisko cyników w kwestii niezależności oraz ocenisz, jak dzisiejsze rozumienie cynizmu ma się do założeń filozoficznych sformułowanych w starożytnej Grecji.
Opiszesz obszar filozoficznych poszukiwań megarejczyków.
Przeanalizujesz definicję przyjemności cyrenaików.
Cele operacyjne. Uczeń:
pozna szkoły filozoficzne cyników i megarejczyków i cyrenaików;
zrekonstruuje stanowisko cyników w kwestii niezależności oraz oceni, jak dzisiejsze rozumienie cynizmu ma się do założeń filozoficznych sformułowanych w starożytnej Grecji;
opisze obszar filozoficznych poszukiwań megarejczyków;
przeanalizuje definicję przyjemności cyrenaików.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
mapa myśli;
esej filozoficzny.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Prowadzący zajęcia loguje się na platformie. Na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla temat lekcji, następnie omawia cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Mapa myśli. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda z nich przydziela zadanie:
- grupa 1: Zapoznajcie się z wykładem na temat cyników z zakładki „Przeczytaj”. Następnie wykonajcie mapę myśli dotyczącą ich filozofii.
- grupa 2: Zapoznajcie się z wykładem na temat cyrenaików z zakładki „Przeczytaj”. Następnie wykonajcie mapę myśli dotyczącą ich filozofii.
- grupa 3: Zapoznajcie się z wykładem na temat megarejczyków z zakładki „Przeczytaj”. Następnie wykonajcie mapę myśli dotyczącą ich filozofii.
Podczas tworzenia map myśli uczniowie mogą również korzystać z wiedzy, którą zdobyli na innych zajęciach. Gotowe mapy grupy prezentują na forum klasy.Nauczyciel wyświetla mapę myśli zamieszczoną w zakładce „Mapa myśli”. Następnie wspólnie z uczniami porównuje ich notatki z gotową mapą i w razie konieczności uzupełnia treści.
Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 1‑4. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.
Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 5‑8. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Napisz esej na jeden z wybranych tematów:
- Jak rozumiesz znaczenie napisu na świątyni Apollona w Delfach: „Nic ponad miarę”.
- Rozwiń następującą myśl Protagorasa z Abdery: „Człowiek jest miarą wszystkiego: tego, co jest, że jest, i tego co nie jest, że nie jest”.
Materiały pomocnicze:
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1‑5, tłum. Edward Iwo Zieliński, Lublin 1999.
Henel Ł., Lekcja filozofii. Od Sokratesa do Heideggera..., Kraków 2009.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.