Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Zimni ogrodnicy
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III
Podstawa programowa
XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego.
Uczeń:
wyjaśnia zróżnicowanie klimatu oraz ocenia gospodarcze konsekwencje długości trwania okresu wegetacyjnego w różnych regionach Polski.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
określa cyrkulację atmosferyczną i układ ośrodków barycznych w okresie zwanym „zimnymi ogrodnikami”,
wyjaśnia przyczyny corocznej powtarzalności zjawiska „zimnych ogrodników”,
charakteryzuje stan pogody w okresie zwanym „zimnymi ogrodnikami”,
wyjaśnia, na czym polegają przymrozki.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody i techniki nauczania: burza mózgów, dyskusja
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Krótkie przypomnienie informacji dotyczących cyrkulacji powietrza – krążenia powietrza w zależności od układu warunków barycznych i ich sezonowej powtarzalności.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania – zadaniem uczniów jest praca z audiobookiem i mapami synoptycznymi zawartymi w e‑materiale oraz sporządzenie schematu przyczynowo‑skutkowego występowania zjawiska „zimnych ogrodników”.
Odsłuchanie audiobooka z e‑materiału – w czasie odsłuchu uczniowie robią notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowana przez nauczyciela) – identyfikują w ten sposób czynniki, które powodują występowanie zjawiska meteorologicznego zwanego „zimnymi ogrodnikami” oraz cechy pogody w tym okresie.
Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).
Praca uczniów w grupach (burza mózgów, dyskusja) służąca sporządzeniu schematu obrazującego związki przyczynowo‑skutkowe między cyrkulacją atmosferyczną a występowaniem zjawiska „zimnych ogrodników”. Uczniowie sporządzają graficzny schemat zależności zawierający bloki: czynniki warunkujące cyrkulację powietrza – cechy cyrkulacji powietrza – cechy pogody – skutki pogody. Podczas pracy uczniowie korzystają z tekstu e‑materiału oraz map synoptycznych ilustrujących zjawisko „zimnych ogrodników” w 2020 roku zamieszczonych w grafice interaktywnej.
Prezentacja przy tablicy schematów przygotowanych przez poszczególne grupy. Po każdej prezentacji następuje dyskusja z udziałem wszystkich uczniów. Nauczyciel moderuje dyskusję, czuwa nad jej przebiegiem, zadaje pomocnicze pytania, weryfikuje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia itp.
Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów służąca sformułowaniu prawidłowości określających warunki występowania zjawiska „zimnych ogrodników” oraz związków przyczynowo‑skutkowych.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie treści prezentowanych podczas lekcji.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Praca pisemna: skorzystaj z innych źródeł informacji i znajdź w Polsce lub na świecie charakterystyczne, corocznie powtarzalne stany pogody mające nazwę własną; określ genezę, przebieg i skutki jednego z nich.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Zawarte w e‑materiale audiobook i grafika interaktywna mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego atmosfery. Będą przydatne także podczas zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących m.in. cyrkulacji powietrza czy stanów pogody. Mogą być zachętą do indywidualnych obserwacji parametrów meteorologicznych i ich interpretacji.