SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zimni ogrodnicy

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego.

Uczeń:

6. wyjaśnia zróżnicowanie klimatu oraz ocenia gospodarcze konsekwencje długości trwania okresu wegetacyjnego w różnych regionach Polski.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• określa cyrkulację atmosferyczną i układ ośrodków barycznych w okresie zwanym „zimnymi ogrodnikami”,

• wyjaśnia przyczyny corocznej powtarzalności zjawiska „zimnych ogrodników”,

• charakteryzuje stan pogody w okresie zwanym „zimnymi ogrodnikami”,

• wyjaśnia, na czym polegają przymrozki.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: burza mózgów, dyskusja

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Krótkie przypomnienie informacji dotyczących cyrkulacji powietrza – krążenia powietrza w zależności od układu warunków barycznych i ich sezonowej powtarzalności.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania – zadaniem uczniów jest praca z audiobookiem i mapami synoptycznymi zawartymi w e‑materiale oraz sporządzenie schematu przyczynowo‑skutkowego występowania zjawiska „zimnych ogrodników”.

• Odsłuchanie audiobooka z e‑materiału – w czasie odsłuchu uczniowie robią notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowana przez nauczyciela) – identyfikują w ten sposób czynniki, które powodują występowanie zjawiska meteorologicznego zwanego „zimnymi ogrodnikami” oraz cechy pogody w tym okresie.

• Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).

• Praca uczniów w grupach (burza mózgów, dyskusja) służąca sporządzeniu schematu obrazującego związki przyczynowo‑skutkowe między cyrkulacją atmosferyczną a występowaniem zjawiska „zimnych ogrodników”. Uczniowie sporządzają graficzny schemat zależności zawierający bloki: czynniki warunkujące cyrkulację powietrza – cechy cyrkulacji powietrza – cechy pogody – skutki pogody. Podczas pracy uczniowie korzystają z tekstu e‑materiału oraz map synoptycznych ilustrujących zjawisko „zimnych ogrodników” w 2020 roku zamieszczonych w grafice interaktywnej.

• Prezentacja przy tablicy schematów przygotowanych przez poszczególne grupy. Po każdej prezentacji następuje dyskusja z udziałem wszystkich uczniów. Nauczyciel moderuje dyskusję, czuwa nad jej przebiegiem, zadaje pomocnicze pytania, weryfikuje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia itp.

• Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów służąca sformułowaniu prawidłowości określających warunki występowania zjawiska „zimnych ogrodników” oraz związków przyczynowo‑skutkowych.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie treści prezentowanych podczas lekcji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Praca pisemna: skorzystaj z innych źródeł informacji i znajdź w Polsce lub na świecie charakterystyczne, corocznie powtarzalne stany pogody mające nazwę własną; określ genezę, przebieg i skutki jednego z nich.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarte w e‑materiale audiobook i grafika interaktywna mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego atmosfery. Będą przydatne także podczas zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących m.in. cyrkulacji powietrza czy stanów pogody. Mogą być zachętą do indywidualnych obserwacji parametrów meteorologicznych i ich interpretacji.