Autor: Anna Juwan

Temat: Narządy dodatkowe oka i ich funkcje

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przedstawisz budowę aparatu ochronnego gałki ocznej.

• Przedstawisz budowę aparatu ruchowego gałki ocznej.

• Omówisz funkcje poszczególnych narządów dodatkowych oka.

• Wyjaśnisz, na czym polega mechanizm powstawania łez.

• Omówisz drogę odprowadzania łez.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza grafiki interaktywnej;

• śniegowa kula;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Narządy dodatkowe oka i ich funkcje”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 (w którym uczniowie mają za zadanie przydzielić narządy dodatkowe oka do odpowiedniej grupy) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel prosi o przypomnienie budowy oka, z uwzględnieniem jego aparatu ochronnego, oraz wyjaśnienie, jaką rolę odgrywają aparat ruchowy i ochronny w prawidłowym funkcjonowaniu narządu wzroku.

Faza realizacyjna:

1. Uzupełnianie schematu. Nauczyciel rozdaje uczniom schemat przedstawiający narząd wzroku (zob. materiały pomocnicze). Uczniowie mają za zadanie uzupełnić nazwy wskazanych narządów dodatkowych. Wybrane osoby przedstawiają swój schemat i omawiają funkcje wybranego narządu. Pozostali uczniowie w razie potrzeby uzupełniają informacje.

2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”) – kula śniegowa. Uczniowie analizują grafikę interaktywną i uzupełniają swoje wiadomości na temat funkcji narządów dodatkowych oka. Nauczyciel prosi podopiecznych, by pracując metodą kuli śniegowej, wykonali polecenia od 1 do 4 (dotyczące mechanizmu powstawania, drogi odprowadzania i funkcji łez, znaczenia umiejscowienia spojówki oraz roli brwi i rzęs w ochronie gałki ocznej).
   Nauczyciel objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy:
   1) najpierw uczniowie będą opracowywać odpowiedzi indywidualnie;
   2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
   3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
   4) przedstawiciele poszczególnych zespołów 4‑osobowych prezentują na forum klasy uzgodnione w grupie odpowiedzi.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie rozwiązują samodzielnie ćwiczenia nr 6 i 7 (dotyczące tekstu Schirmera oraz oceny nawilżenia oka) z sekcji „Sprawdź się”. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje.

4. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie ocenić prawdziwość twierdzenia, że można by było używać łez jako środka odkażającego), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Podczas wspólnych dyskusji rozwiązują zadanie, następnie łączą się z inną parą i kontynuują swoją dyskusję, uzasadniając swój wybór.

Faza podsumowująca:

1. Praca w parach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Grafika interaktywna” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską parę, np. ocenami z aktywności.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna” do podsumowania lekcji.