Scenariusz zajęć

Autor: Marta Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jakie sole i w jaki sposób pozyskuje się na skalę przemysłową?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

7) projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi metodami: wodorotlenki, kwasy i sole; pisze odpowiednie równania reakcji.

Zakres rozszerzony

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

7) projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi metodami: wodorotlenki, kwasy i sole; pisze odpowiednie równania reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia najbardziej popularne sole, eksploatowane na skalę przemysłową;

• charakteryzuje metody wydobycia surowców mineralnych.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• metoda lekcji odwróconej;

• poster;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• grafika interaktywna;

• kieszeń i szuflada.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu/smartfony, tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny;

• aplikacja Kahoot!, Quizizz;

• kartki w formacie A3 lub większe, pisaki/kredki lub komputery/tablety z programem umożliwiającym stworzenia posteru (np. OpenOffice Draw, OpenOffice Impress, PowerPoint lub inne).

Przed lekcją:

W ramach metody lekcji odwróconej – zadaniem uczniów jest zapoznanie się z zawartymi w e‑materiale treściami, które dotyczą tematu w zakładce blok tematyczn,y oraz ułożenie dwóch pytań odnośnie do treści.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Uczniowie ułożyli w domu pytania do treści zawartych w e‑materiale, które zadają sobie nawzajem. Nauczyciel moderuje aktywność.

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznali się z e‑materiałem w domu – stanowi to punkt wyjścia do pracy w zespołach. Jeżeli pojawiają się wątpliwości, nauczyciel stanowi wsparcie i ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

2. Przygotowanie posterów edukacyjnych dotyczących jednej z grup soli. Teraz uczniowie wykorzystują wiedzę zdobytą w e‑materiale oraz w multimedium bazowym. Mogą także korzystać z innych dostępnych źródeł. Nauczyciel poprzez losowanie dzieli uczniów na pięć grup. Uczniowie wybierają lub losują temat do swojego posteru:

• węglany;

• chlorki;

• siarczany;

• fosforany;

• azotany.

  Zadaniem każdego z zespołów uczniowskich jest stworzenie posteru edukacyjnego, infografiki lub mapy myśli dotyczących wybranego/wylosowanego tematu. Wybraną formę mogą wykonać analogowo na arkuszach papieru lub wykorzystując dowolny program graficzny. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera ich. Po wyznaczonym czasie, liderzy grup prezentują efekty pracy uczniów na forum klasy.

3. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie prezentują przygotowane materiały. Nauczyciel może również przygotować quiz z wykorzystaniem aplikacji Kahoot! lub Quizizz z zastosowaniem smartfonów/tabletów.

2. Kieszeń i szuflada. Nauczyciel rozdaje uczniom sklerotki. Prowadzący zajęcia rysuje na tablicy kieszeń, a obok niej zapisuje: „Co zabieram ze sobą?”. Tutaj uczeń ma wpisać to, co wyniósł z zajęć, co do niego szczególnie przemówiło, co się spodobało lub co mu się przyda w przyszłości. Poniżej nauczyciel rysuje szufladę i białą plamę. Obok szuflady zapisuje: „Co mi się nie przyda?”, a obok białej plamy: „Czego zabrakło?”. Poniższe rysunki uczeń wypełnia sklerotkami z zapisanymi krótkimi zdaniami, równoważnikami zdań lub kluczowymi słowami. Jest to okazja także do analizy przebiegu zajęć i szybkiej powtórki.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafikę interaktywną uczniowie mogą wykorzystać przygotowując się do zajęć lub mogą jej użyć podczas lekcji powtórzeniowej. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą wykorzystać to narzędzie celem uzupełnienia luk kompetencyjnych. Grafikę można również wykorzystać na lekcji biologii.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje uczniom sklerotki (karteczki samoprzylepne).

2. https://www.youtube.com/watch?v=hSBCS1Qkad8 – Kopalnia wapienia Czatkowice – film, który pokazuje cały proces eksploatacji złoża.