Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.2.13.2

Imię i nazwisko autora: Justyna Sikora

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Die vier Jahreszeiten/Cztery pory roku

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa II, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji

Umiejętność opisywania i wyrażania swoich preferencji na temat pór roku oraz ich muzycznej ilustracji w koncertach Antonia Vivaldiego.

Cele szczegółowe

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
9) kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje, media);
13) świat przyrody (np. pogoda, pory roku, klimat, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenia i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
5) opisuje upodobania;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3–6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART

Uczeń:

  • rozpoznaje porę roku w muzycznym fragmencie dzieła Antonia Vivaldiego;

  • opisuje typowe dla poszczególnych pór roku zjawiska przyrodnicze;

  • uzasadnia, dlaczego najbardziej lubi wymienioną przez siebie porę roku.

Cele motywacyjne

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość wykonania swojej pracy w sposób, jaki mu odpowiada;

  • sam decyduje, w jaki sposób zbierze informacje;

  • uczestniczy w sytuacjach pozwalających na rozpoznanie i/lub rozwijanie zainteresowań i pasji;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność;

  • wykorzystuje umiejętności z innych przedmiotów szkolnych na lekcji języka niemieckiego.

Metody i formy pracy

  • podejście komunikacyjne;

  • podejście humanistyczne;

  • podająca: opis, prelekcja, wyjaśnianie, anegdota;

  • praktyczna: burza mózgów, skrzynka pytań;

  • aktywizująca: suwak, skrzynka pytań;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Strategie uczenia się

  • tworzenie skojarzeń myślowych, umiejscawianie nowych słów w kontekście, tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć, grupowanie ich w różne kategorie;

  • używanie obrazu i dźwięku;

  • ćwiczenie (dźwięki, wymowa, pisownia, tworzenie różnych kombinacji zdań, łączenie zdań ze sobą, powtarzanie za nagraniem, ćwiczenie użycia i rozumienia języka obcego w naturalnych kontekstach);

  • rozumienie informacji, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka, takich jak słowniki czy Internet;

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej, np. robienie streszczeń i notatek, zaznaczanie, podkreślanie, zakreślanie kolorem;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych.

Formy zajęć

  • praca indywidualna,

  • plenum,

  • praca w parach,

  • praca w grupie.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji

  • komputer/laptop z podłączeniem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • skrzynka pytań,

  • kartki z pytaniami,

  • zdjęcia, wycinki z gazet, kartki z kalendarza,

  • multimedium (plik audio),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu, i pyta: „Czy domyślacie się, co będzie tematem naszej dzisiejszej lekcji?”.

  • Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie informacji na temat wykorzystania motywu przemijających pór roku w malarstwie czeskiego artysty Alfonsa Muchy. Następnie prosi o przykłady wykorzystania tego tematu w innych dziełach literackich, muzycznych, malarskich.

  • Nauczyciel prosi uczniów o podanie znanych słów do tematów: pory roku, typowe zjawiska przyrodnicze, typowe zjawiska pogodowe.

  • Propozycja dla nauczyciela, aby odnieść się do anegdoty na temat słynnego „Rudego księdza” – taki przydomek nosił Vivaldi, który w 1703 roku został wyświęcony na kapłana. Vivaldi był tak skupiony na tworzeniu swoich dzieł, że w Wenecji krążyły anegdoty o księdzu biegającym do zakrystii celem zapisania nowych tematów muzycznych (Antonio Vivaldi, de.wikipedia.org).

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie tekstu „Antonio Vivaldi und seine »Vier Jahreszeiten«” w sekcji Przeczytaj oraz wykonanie Übung 1. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

  • Uczniowie w parach przyporządkowują porę roku do usłyszanego fragmentu muzycznego (Übung 2 z sekcji Przeczytaj). Następnie słuchają fragmentu koncertu Vivaldiego na temat aktualnej pory roku. Opisują pejzaż lub prostą historię, która przychodzi im na myśl podczas słuchania. Historie odczytują na forum klasy. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej dotyczącej poprawności wypowiedzi.

  • Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy, słuchają pliku audio i notują równocześnie pytania dotyczące usłyszanego tekstu. Po wypisaniu pytań słuchają ponownie nagrania, by sprawdzić poprawność i zanotować właściwe odpowiedzi. Uczniowie każdej grupy uzgadniają między sobą wspólne pytania (około 6–7), które zadadzą innej grupie. Po uzgodnieniu wspólnych pytań grupy zadają sobie naprzemiennie pytania dotyczące usłyszanego tekstu. Uczniowie lub nauczyciel udzielają informacji zwrotnej odnośnie do prawidłowych odpowiedzi. Po rundzie pytań uczniowie w parach rozwiązują w grupach Übung 1–3 w części Plik audio.

  • Nauczyciel prosi, aby uczniowie ustawili się w dwóch rzędach twarzą do siebie, i zadaje jedno pytanie dotyczące pór roku, np. „Magst du den Winter? Warum? Warum nicht?”, „Was ist deine Lieblingsjahreszeit?”, „Wie findest du den Herbst?” itp. Uczniowie przez 2 minuty wypowiadają się na dany temat, po czym przesuwają się o jedno miejsce, zmieniając partnera do rozmowy. Nauczyciel zadaje kolejne pytanie i runda zaczyna się od nowa aż do wyczerpania pytań.

c) Faza podsumowująca

  • Na zakończenie lekcji w ramach podsumowania nauczyciel organizuje metodę aktywizującą – skrzynkę pytań. Nauczyciel umieszcza w pudełku kartki z pytaniami dotyczącymi omawianego tematu. Uczniowie podchodzą i losują karteczki, a następnie udzielają odpowiedzi. Metodę można wzbogacić o element rywalizacji – klasę podzielić na 2‑3 grupy, które będą otrzymywały punkty za poprawnie udzielone odpowiedzi. Uczniowie odpowiadają na pytania dotyczące pór roku, typowych zjawisk przyrodniczych oraz pogodowych.

Praca domowa

Uczniowie wykonują Aufgabe 8 z części Sprawdź się: przygotowują wypowiedź pisemną o miesiącu, który szczególnie lubią oraz którego nie lubią, i uzasadniają dlaczego.

Praca domowa dla osób chętnych: Uczniowie podzieleni na grupy mają za zadanie przygotować prezentację jednej pory roku składającą się z:

  • nagranych dźwięków typowych dla danej pory roku;

  • zdjęć przyrodniczych wraz z opisem, co przedstawiają;

  • reprodukcji fragmentów dzieł sztuki, w których można znaleźć odniesienie do tematu.

Prezentacja powinna zostać omówiona przez grupę na forum. W sali można stworzyć ścianę, na której zostaną powieszone zdjęcia wraz z opisami poszczególnych grup lub też same opisy, jeżeli zdjęcia są w wersji elektronicznej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio

  • Przed lekcją: powtórzenie znanego słownictwa. Uczniowie przygotowują zdjęcia związane z porami roku, kartki z kalendarza, wycinki z gazet itp.

  • W trakcie lekcji: odwołanie się do wiedzy posiadanej i połączenie jej z nową wiedzą (konekcjonizm); zdjęcia, wycinki z gazet, kartki z kalendarza zostają wymieszane. Uczniowie zostają podzieleni na grupy, losują po 6‑8 zdjęć i tworzą do nich historię opisującą ulubioną porę roku głównego bohatera historii. Układane historie mogą dotyczyć postaci wypowiadających się w nagraniu.

  • Po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa z danego zakresu. Uczniowie opisują zjawiska przyrodnicze zachodzące w poszczególnych porach roku, wykonują do nich rysunek. Prace zostają omówione oraz wywieszone w sali lekcyjnej.

Słownik