SCENARIUSZ LEKCJI

Autorzy: Małgorzata Luc, Jacek Szmańda

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Działalność akumulacyjna Morza Bałtyckiego

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa III

Podstawa programowa

XIII. Związki między elementami środowiska przyrodniczego na wybranych obszarach Polski: gór, wyżyn, nizin, pojezierzy i pobrzeży.

Uczeń:

7) charakteryzuje zróżnicowanie rzeźby pobrzeża Bałtyku oraz porównuje cechy i wyjaśnia genezę wybrzeża niskiego i wysokiego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcia: wał brzegowy, mierzeja, kosa, rewa, strefa litoralna, strefa pelagiczna,

• omawia podstawowe relacje między przebiegiem procesów akumulacji morskiej i ich skutkami,

• analizuje i identyfikuje treści zawarte w różnych opracowaniach geomorfologicznych,

• dostrzega prawidłowości w zakresie analizy danych geomorfologicznych, w tym genezy form i osadów.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: analiza danych geomorfologicznych, rozmowa kierowana, dyskusja dydaktyczna

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: komputer z dostępem do internetu

Materiały pomocnicze

Leśniak T., Materiały pomocnicze do terenowych zajęć geologicznych w rejonie nadmorskim, „Skrypty Uczelniane AGH im. S. Staszica w Krakowie”, t. 1648, AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo‑Dydaktyczne, Kraków 2002.

Rudowski S., Mikroformy strefy brzegowej Bałtyku w Polsce, „Acta Geologica Polonica” 1962, t. 12, nr 4, s. 541–587.

Subotowicz W., Geodynamika brzegów klifowych regionu gdańskiego, [w:] Rosa B. (red.), Peribalticum. Problemy badawcze obszaru bałtyckiego, GTN, Ossolineum, Gdańsk, s. 45–58.

Wrońska D. i in., Encyklopedia Geografia, Wydawnictwo Greg, Kraków 2020.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę lekcji, przypominając podstawowe typy wybrzeża (niskie i wysokie) oraz dominujące procesy geomorfologiczne je tworzące.

Faza realizacyjna

• Uczniowie zapoznają się z filmem edukacyjnym, zwracając uwagę na klasyfikacje form i osadów w zależności od usytuowania względem brzegu i głębokości toni wodnej.

• Nauczyciel przeprowadza rozmowę kierowaną. Aby się do niej przygotować, uczniowie przygotowują krótkie wypowiedzi na temat:

  • Jakie procesy wywołują akumulację morską i jakie są podstawowe formy akumulacji morskiej w strefie brzegu Bałtyku? Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie typów form i wybranych przykładów (nazw własnych) oraz przynależności tych from do danej grupy form.

  • Jakie są zależności pomiędzy rodzajem osadu akumulowanego na dnie morza i odległością od brzegu oraz głębokością wody?

• Uczniowie samodzielnie lub w parach wykonują zadania z części „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca

• Uczniowie przy pomocy nauczyciela wymieniają grupy form i osadów akumulacji morskiej w strefie brzegowej, litoralnej i pelagicznej.

• Nauczyciel ocenia aktywność uczniów.

• Przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Przeanalizuj mapę Zatoki Puckiej (dostępna np. na Wikipedii) i odpowiedz na pytanie: O ile musi obniżyć się poziom Bałtyku, żeby Rybitwia Mielizna (Mewia Rewa) z rewy stała się mierzeją? (Odpowiedź: co najmniej 2 m).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Uczeń po obejrzeniu filmu powinien powiązać dominację abrazji z brzegiem wysokim oraz dominację akumulacji z brzegiem niskim, a także wskazać najważniejsze formy powstające w wyniku abrazji i akumulacji morskiej. Film edukacyjny może zostać wykorzystany na innych zajęciach związanych z tematyką Morza Bałtyckiego (zakres podstawowy: XVI) lub procesami modelującymi powierzchnię Ziemi (zakres podstawowy: V. 3).