Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Informatyka

Temat: Wykluczenie cyfrowe

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi, w tym: znajomość zasad działania urządzeń cyfrowych i sieci komputerowych oraz wykonywania obliczeń i programów.
IV. Rozwijanie kompetencji społecznych, takich jak: komunikacja i współpraca w grupie, w tym w środowiskach wirtualnych, udział w projektach zespołowych oraz zarządzanie projektami.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
IV. Rozwijanie kompetencji społecznych.
Zakres podstawowy. Uczeń:
2) podaje przykłady wpływu informatyki i technologii komputerowej na najważniejsze sfery życia osobistego i zawodowego; korzysta z wybranych e‑usług; przedstawia wpływ technologii na dobrobyt społeczeństw i komunikację społeczną;
3) objaśnia konsekwencje wykluczenia i pozytywne aspekty włączenia cyfrowego; przedstawia korzyści, jakie przynosi informatyka i technologia komputerowa osobom o specjalnych potrzebach;
5) przedstawia trendy w historycznym rozwoju informatyki i technologii oraz ich wpływ na rozwój społeczeństw;
6) poszerza i uzupełnia swoją wiedzę korzystając z zasobów udostępnionych na platformach do e‑nauczania.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Wyjaśnisz, czym jest wykluczenie cyfrowe

  • Wymienisz przyczyny i skutki wykluczenia cyfrowego.

  • Przeanalizujesz pozytywne skutki włączenia cyfrowego.

  • Scharakteryzujesz korzyści, jakie przynosi rozwój technologii osobom o specjalnych potrzebach.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem multimedium i ćwiczeń interaktywnych;

  • WebQuest;

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Na dwa tygodnie przed planowaną lekcją nauczyciel zapowiada, że klasa będzie pracowała metodą WebQuestu. Przedstawia uczniom temat przyszłych zajęć: Wykluczenie cyfrowe. Dzieli klasę na zespoły i przydziela im tematy prezentacji do przygotowania:
    – Czym jest wykluczenie cyfrowe oraz włączenie cyfrowe?.
    – Jakie są skutki wykluczenia cyfrowego oraz włączenia cyfrowego?
    – Czym jest WCAG i jakie są korzyści z włączenia cyfrowego osób z niepełnosprawnościami?
    Nauczyciel informuje uczniów, że zespoły powinny podzielić się obowiązkami tak, żeby każdy uczestnik zajęć miał swoje zadanie. Jako źródła wskazuje e‑materiał Wykluczenie cyfrowe, inne materiały na portalu epodreczniki.pl, zbiory cyfrowe oraz inne portale gromadzące sprawdzone i opracowane zgodnie ze standardami treści. Uczniowie powinni skupić się na źródłach internetowych, ponieważ na tym polega metoda WebQuestu.

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla temat i cele zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

  2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji. Uczniowie objaśniają znaczenie terminów: wykluczenie cyfrowe, włączenie cyfrowe.

Faza realizacyjna:

  1. Zespoły przystępują do prezentacji efektów pracy. Grupy kolejno przedstawiają swoje tematy. Należy narzucić limit czasowy dla pojedynczej prezentacji tak, by każdy zespół miał okazję zaprezentować swój temat. Po zakończonej prezentacji każdej grupy wybrana lub chętna osoba wskazuje mocne i słabe strony wystąpienia.

  2. Uczniowie przechodzą do sekcji „Mapa myśli” i analizują zamieszczony tam materiał. Następnie wykonują polecenie 1 z tej sekcji.

  3. Uczestnicy zajęć zapoznają się z prezentacją multimedialną, w której zostały omówione korzyści, jakie rozwój technologiczny przynosi osobom o specjalnych potrzebach. Następnie zastanawiają się, jakie jeszcze inne zalety włączenia cyfrowego można wymienić. Następuje krótka dyskusja.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie podają słowa‑klucza związane z tematem lekcji, np. wykluczenie cyfrowe, włączenie cyfrowe, negatywne skutki wyłączenia, rozwój technologiczny itp.

Praca domowa:

  1. Poszukaj danych na temat tego, jak zmieniały się statystyki dostępu do sieci w Polsce w ciągu ostatnich 20 lat. Kiedy zmiany były najbardziej dynamiczne?

  2. Opracuj projekt aplikacji lub usługi technologicznej, która mogłaby wpłynąć pozytywnie na walkę z wykluczeniem cyfrowym osób z niepełnosprawnościami.

Materiały pomocnicze:

  1. Dominik Batorski, Wykluczenie cyfrowe w Polsce, [w:] Społeczeństwo informacyjne, red. Dorota Grodzka, Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 2009.

  2. Małgorzata Kurowska, Wykluczenie cyfrowe zagrożeniem dla społeczeństwa informacyjnego, „Biuletyn EBIB: Wykluczenie informacyjne” 2013, nr 9 (145).

Wskazówki metodyczne:

  • Multimedium w sekcji „Mapa myśli” można potraktować jako zadanie domowe dotyczące analizy problemu zawartego w temacie „Wykluczenie cyfrowe”.

Prezentacja multimedialna