Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Co, według poetów starożytności i renesansu, ma w życiu wartość?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;

7) odróżnia dyskusję od sporu i kłótni;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;

10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;

11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;

12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.

IV. Samokształcenie.

9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

omawia wartości istotne z punktu widzenia poetów starożytnych i renesansowych;
wymienia poetów rzymskich, którzy odegrali podstawową rolę w świadomości Europejczyków i omawia wartości, które reprezentowali;
redaguje wypowiedź pisemną na zadany temat.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
metoda kosza i walizki.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e materiał „Co, według poetów starożytności i renesansu, ma w życiu wartość?”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstami w sekcji „Przeczytaj” i wysłuchanie audiobooka.
Wybrani uczniowie korzystają z dostępnych źródeł tradycyjnych i online, np. zaproponowanych w materiałach pomocniczych i zdobywają wiedzę na temat wartości w życiu według poetów starożytnych i renesansowych.

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel dzieli klasę na kilka grup i każdej daje koperty z wierszami Na dom w Czarnolesie i O co poeta prosi Apollina pociętymi na poszczególne wersy. Proponuje uczniom ułożenie wierszy z wyciętych pasków i sprawdzenie znajomości utworów (w razie trudności uczniowie mogą parę razy zajrzeć do e‑materiału).
Grupy prezentują efekty swojej pracy. Nauczyciel komentuje efekty pracy grup i podaje cel zajęć oraz temat.

Faza realizacyjna:

Uczniowie przygotowują się do napisania pracy na temat: Co, według poetów starożytności i renesansu, ma w życiu wartość? Odpowiedz na pytanie, interpretując podane teksty.
W tym celu zapoznają się z audiobookiem i krok po kroku wykonują instrukcję, która jest tam zamieszczona.
Nauczyciel prosi uczniów o obejrzenie filmu zamieszczonego w e‑materiale. Pyta, jakich trzech poetów rzymskich odegrało podstawową rolę w świadomości Europejczyków i jakie wartości reprezentowali.
Uczniowie na podstawie obejrzanego filmu opisują wartości, które reprezentował polski poeta renesansu Klemens Janicki.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich, przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy zamieszczone przy walizce i koszu.
Nauczyciel odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

Zredaguj wypowiedź pisemną na temat omawiany podczas lekcji: Co, według poetów starożytności i renesansu, ma w życiu wartość?

Materiały pomocnicze:

E. Miodońska‑Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Zarys poetyki, Warszawa 1974.
Aleksandra Okopień‑Sławińska, Semantyka wypowiedzi poetyckiej, Kraków 2001.
https://rcin.org.pl/Content/66495/WA248_72642_P‑I-2524_libera‑oda_o.pdf

Wskazówki metodyczne

Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.

Film