Dla nauczyciela
Autor: Ewa Orlewicz
Przedmiot: Filozofia
Temat: Filozofia kartezjańska: dualistyczny system metafizyczny
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
zna stworzoną przez Kartezjusza dualistyczną koncepcję świata i człowieka;
rozróżnia znaczenie terminów dwóch substancji u Kartezjusza;
analizuje podjętą przez Kartezjusza próbę stworzenia spójnego systemu wiedzy o świecie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
lego logos;
praca z multimedium;
praca z tekstem;
quiz;
pytanie otwarte.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
klocki lego.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Przed lekcją nauczyciel udostępnia uczniom na platformie materiał „Filozofia kartezjańska: dualistyczny system metafizyczny”. Uczniowie mają za zadanie przygotować odpowiedzi na pytania zawarte w sekcji „Przeczytaj”.
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”.
Faza wprowadzająca:
Po zalogowaniu na platformie nauczyciel prezentuje (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika) temat lekcji oraz cele zajęć. Omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.
Pytanie otwarte. Nauczyciel loguje się na platformę, wybiera odpowiedni e‑materiał i przystępuje do czynności organizacyjnych. Uczniowie również logują się w systemie i dołączają do grupy. Po podaniu tematu lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej wybrane pytanie otwarte z e‑materiału, na które następnie uczniowie indywidualnie udzielają odpowiedzi. Nauczyciel, korzystając ze swojego panelu użytkownika, odczytuje na głos wybraną odpowiedź lub odpowiedzi i rozpoczyna dyskusję.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Na czym polegała stworzona przez Kartezjusza dualistyczna koncepcja świata i człowieka? Jakie były konsekwencje tego podziału?
Faza realizacyjna:
Lego logos. Praca z treścią e‑materiału metodą lego logos. Uczniowie jeszcze raz zapoznają się z podrozdziałem Drzewo wiedzy w sekcji „Przeczytaj”. Następnie, w zależności od liczebności klasy, w 2‑4-osobowych grupach układają konstrukcje z klocków lego, odzwierciedlające budowę i znaczenie przeczytanego polecenia 2. Następnie każda grupa prezentuje swoją konstrukcję, przedstawiając jednocześnie sposób odczytania tekstu. Nauczyciel, na podstawie uczniowskich propozycji, inicjuje krótką dyskusję.
Praca z multimedium nr 2. Nauczyciel wyświetla multimedium z sekcji „Prezentacja TED”. Tym razem uczniowie pracują w parach, przygotowując odpowiedzi na pytania:
- W jaki sposób Kartezjusz starał się rozwiązać problem psychofizyczny?
- Czy możliwe jest istnienie jakiejś jedności między dwiema substancjami?
Po wyznaczonym czasie pary łączą się w czwórki i wspólnie omawiają swoje odpowiedzi, uzupełniając zawarte w nich wnioski i wiadomości. Nauczyciel pilnuje porządku pracy, pełni rolę doradcy i udziela uczniom informacji zwrotnej.Praca z tekstami źródłowymi. Uczniowie przypominają sobie treść tekstu źródłowego w sekcji „Audiobook”. Odpowiedzi na polecenia do tekstu są przygotowywane na forum, jako efekt wspólnej dyskusji.
Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Prezentacja TED”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie wyświetla pytanie otwarte z e‑materiału, a uczniowie ponownie na nie odpowiadają, zapisując swoje wnioski. Nauczyciel wybiera najciekawsze odpowiedzi, porównuje je z poprzednimi i prosi ich autorów o komentarz.
Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.
Praca domowa:
Napisz pracę argumentacyjną na temat: Jak sądzisz, czy Kartezjuszowi udało się stworzyć spójny system wiedzy o świecie?. Swoją wypowiedź poprzyj odpowiednimi argumentami.
Materiały pomocnicze:
Słownik‑przewodnik filozoficzny. Osoby, problemy, terminy, oprac. zbiorowe, Lublin 2012.
Migasiński J., Filozofia nowożytna, Warszawa 2011.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.