Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Filozofia kartezjańska: dualistyczny system metafizyczny

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• zna stworzoną przez Kartezjusza dualistyczną koncepcję świata i człowieka;

• rozróżnia znaczenie terminów dwóch substancji u Kartezjusza;

• analizuje podjętą przez Kartezjusza próbę stworzenia spójnego systemu wiedzy o świecie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• lego logos;

• praca z multimedium;

• praca z tekstem;

• quiz;

• pytanie otwarte.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• klocki lego.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Przed lekcją nauczyciel udostępnia uczniom na platformie materiał „Filozofia kartezjańska: dualistyczny system metafizyczny”. Uczniowie mają za zadanie przygotować odpowiedzi na pytania zawarte w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”.

Faza wprowadzająca:

1. Po zalogowaniu na platformie nauczyciel prezentuje (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika) temat lekcji oraz cele zajęć. Omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Pytanie otwarte. Nauczyciel loguje się na platformę, wybiera odpowiedni e‑materiał i przystępuje do czynności organizacyjnych. Uczniowie również logują się w systemie i dołączają do grupy. Po podaniu tematu lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej wybrane pytanie otwarte z e‑materiału, na które następnie uczniowie indywidualnie udzielają odpowiedzi. Nauczyciel, korzystając ze swojego panelu użytkownika, odczytuje na głos wybraną odpowiedź lub odpowiedzi i rozpoczyna dyskusję.

3. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Na czym polegała stworzona przez Kartezjusza dualistyczna koncepcja świata i człowieka? Jakie były konsekwencje tego podziału?

Faza realizacyjna:

1. Lego logos. Praca z treścią e‑materiału metodą lego logos. Uczniowie jeszcze raz zapoznają się z podrozdziałem Drzewo wiedzy w sekcji „Przeczytaj”. Następnie, w zależności od liczebności klasy, w 2‑4-osobowych grupach układają konstrukcje z klocków lego, odzwierciedlające budowę i znaczenie przeczytanego polecenia 2. Następnie każda grupa prezentuje swoją konstrukcję, przedstawiając jednocześnie sposób odczytania tekstu. Nauczyciel, na podstawie uczniowskich propozycji, inicjuje krótką dyskusję.

2. Praca z multimedium nr 2. Nauczyciel wyświetla multimedium z sekcji „Prezentacja TED”. Tym razem uczniowie pracują w parach, przygotowując odpowiedzi na pytania:
   - W jaki sposób Kartezjusz starał się rozwiązać problem psychofizyczny?
   - Czy możliwe jest istnienie jakiejś jedności między dwiema substancjami?
   Po wyznaczonym czasie pary łączą się w czwórki i wspólnie omawiają swoje odpowiedzi, uzupełniając zawarte w nich wnioski i wiadomości. Nauczyciel pilnuje porządku pracy, pełni rolę doradcy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

3. Praca z tekstami źródłowymi. Uczniowie przypominają sobie treść tekstu źródłowego w sekcji „Audiobook”. Odpowiedzi na polecenia do tekstu są przygotowywane na forum, jako efekt wspólnej dyskusji.

4. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Prezentacja TED”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla pytanie otwarte z e‑materiału, a uczniowie ponownie na nie odpowiadają, zapisując swoje wnioski. Nauczyciel wybiera najciekawsze odpowiedzi, porównuje je z poprzednimi i prosi ich autorów o komentarz.

2. Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.

Praca domowa:

1. Napisz pracę argumentacyjną na temat: Jak sądzisz, czy Kartezjuszowi udało się stworzyć spójny system wiedzy o świecie?. Swoją wypowiedź poprzyj odpowiednimi argumentami.

Materiały pomocnicze:

• Słownik‑przewodnik filozoficzny. Osoby, problemy, terminy, oprac. zbiorowe, Lublin 2012.

• Migasiński J., Filozofia nowożytna, Warszawa 2011.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.