Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Magdalena Filewicz
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Obliczanie górowania Słońca nad horyzontem w różnych szerokościach geograficznych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
II. Obserwacje astronomiczne i współczesne badania Wszechświata: wysokość górowania Słońca, wyznaczanie współrzędnych geograficznych, fazy Księżyca, zaćmienia Słońca i Księżyca, osiągnięcia badawcze w eksploracji Wszechświata.
Uczeń:
1) oblicza wysokość górowania Słońca na dowolnej szerokości geograficznej w dniach równonocy i przesileń w celu wykazania zależności między nachyleniem osi Ziemi w ruchu obiegowym a dopływem energii słonecznej do jej powierzchni.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia, czym jest górowanie Słońca,
określa, od czego zależy wysokość górowania Słońca,
charakteryzuje górowanie Słońca w poszczególnych porach roku,
oblicza wysokość górowania Słońca w pierwszych dniach pór roku.
Strategie naucznia: odwrócona klasa
Metody nauczania: praca z e‑materiałem, pogadanka
Formy pracy: praca indywidualna
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, rzutnik, atlasy geograficzne
Materiały pomocnicze
Nowak W.A., Oświetlenie Ziemi w ujęciu graficznym z komentarzem pomocnym w nauczaniu geografii, „Prace Geograficzne” 1981, nr 9, s. 113–125.
Wszołek B., Kuźmicz A., Elementy astronomii dla geografów, IGiGP UJ, Kraków 2009.
PRZEBIEG LEKCJI
Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z częścią „Przeczytaj” e‑materiału oraz filmem samouczkiem.
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie do tematu. Wyjaśnienie, czym jest górowanie Słońca – nauczyciel zadaje pytania sprawdzające wiedzę uczniów, pogadanka wstępna.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie, na jakich wysokościach Słońce góruje w pierwszych dniach poszczególnych pór roku na charakterystycznych szerokościach geograficznych (równik, zwrotniki, koła podbiegunowe, bieguny). Omawiając te treści, uczniowie wykorzystują schematyczne rysunki zawarte w e‑materiale.
Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie sobie treści zawartych w filmie samouczku, z którym zapoznali się przed lekcją (można odtworzyć film w celu przypomnienia). Uczniowie określają, jak obliczać wysokość górowania Słońca, z jakich wzorów korzystać, utrwalają w ten sposób swoją wiedzę.
W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują poszczególne polecenia, wyjaśniają sposób obliczeń. Nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi uczniów.
Faza podsumowująca
Pięcioro wybranych uczniów układa pytania podsumowujące, a następnie chętni uczniowie odpowiadają na nie. Ich odpowiedzi weryfikuje nauczyciel.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele lekcji.
Praca domowa
Wykonaj pozostałe zadania z części „Sprawdź się”.
Oblicz współrzędne geograficzne miejscowości, w której 22 czerwca Słońce góruje po południowej (S) stronie nieba o 56 minut wcześniej niż na południku 5°E, a wysokość górowania wynosi hIndeks dolny SS = 63°37′.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Film samouczek zawarty w e‑materiale pozwala na przejrzyste przekazanie tematu, systematyzuje wiedzę ucznia i wpływa na jej poszerzenie. Film samouczek może zostać wykorzystany w ramach lekcji powtórzeniowej, a także na zajęciach poświęconych następstwom ruchów Ziemi (zakres podstawowy: II. 2).